Može li čovjek da naplaćuje usluge oplodnje stoke?

Ibn Omer, radijallahu anhuma, prenosi da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio naplatu oplodnje. (Buhari, br. 2284, i Ahmed, br. 4630) Na osnovu ovog i drugih hadisa u sličnom značenju, islamski pravnici sve četiri mezheba zaključili su da vlasniku pastuha, bika, jarca i sl., nije dozvoljeno da naplaćuje uslugu oplodnje. Međutim, o pitanju iznajmljivanja mužjaka radi oplodnje, učenjaci imaju različite poglede. Većina učenjaka, hanefije, šafije i hanbelije, stanovišta su da to, isto tako, nije dozvoljeno zbog prethodnog hadisa, dok su malikije te pojedine šafije i hanbelije stanovišta da je dozvoljeno iznajmiti mužjaka radi oplodnje, ako se iznajmljuje na poznat vremenski period, poput jednog ili dva dana ili poznat broj oplodnji, kao što je dva ili tri puta. Iznajmljivanje na period dok ženka ne ostane plodna, prema ovom mišljenju, zabranjeno je zbog nejasnoće u dužini perioda najamnine. (Vidjeti: Ibn Hadžer, Fethul-Bari, 4/461, i El-Mevsuatul-fikhijetul-Kuvejtije, 30/94–95)

Zabrana iznajmljivanja životinje radi oplodnje preferirajuća je, jer spomenutim hadisom zabranjuje se svaki vid uvjetovane naknade. Hanefijski učenjak Kasani kaže: “Preneseno je od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je zabranio oplodnju. Ta zabrana ne može se odnositi na samu oplodnju, jer je besplatna oplodnja dozvoljena, tako znamo da se zabrana odnosi na prodaju i najamninu.” (Bedaius-sanai, 5/139)

Korisno je još naglasiti dvije stvari:

Prvo: Ako vlasnik mužjaka omogući oplodnju, bez uvjetovanja cijene, te mu vlasnik oplođene životinje zbog te usluge pokloni određenu vrijednost, dozvoljeno mu je da prihvati poklon.

Drugo: Ako vlasnik stoke nije u stanju naći onoga ko bi besplatno omogućio parenje, dozvoljeno mu je da plati tu uslugu, a grijeh je na onome ko naplaćuje.

Hanbelijski učenjak Behuti kaže: “Ako je čovjek u potrebi za tim, a ne nalazi nikoga ko bi besplatno omogućio oplodnju, dozvoljeno mu je da plati iznajmljivanje životinje, jer je to plaćanje s ciljem postizanja dozvoljene koristi za kojom postoji potreba, kao što je dozvoljeno platiti otkup zarobljenika i dati mito nasilniku kako bi se sačuvalo njegovog zla, a vlasniku mužjaka zabranjeno je uzeti naknadu, zbog u hadisu spomenute zabrane. Ako bi vlasnik mužjaka omogućio oplodnju bez prodavanja i bez prethodnog uvjetovanja te usluge, te mu se dâ poklon ili se na neki način počasti zbog toga, u tome nema smetnje, jer je učinio dobro djelo pa je dozvoljeno za to ga nagraditi.” (Keššaful-kina, 3/563) Allah najbolje zna!

Odgovorio: Dr. Hakija Kanurić

Preuzeto sa stranice http://www.minber.ba