Podrška: pitajucene@gmail.com
Podrška: +38762645414 WhatsApp, pitajucene@gmail.com
Izgubljena šifra? Unesi svoju e-mail adresu i klik na "Reset". Poslaćemo link za postavljenje nove šifre na e-mail.
Objasni zašto prijavljuješ.
Objasni zašto prijavljuješ.
Objasni zašto prijavljuješ.
Obavijesti
PROPISI OKO UČENJA I DIRANJA KUR'ANA BEZ ABDESTA, U STANJU DŽUNUBLUKA I HAJZA
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. O sličnim pitanjima sam pisao i odgovarao nekoliko puta, u narednim tekstovima su odgovori na njih, s tim da naglasim da ono što je rečeno o stanju hajza da se odnosi i na stanje džunubluka. Diranje (uzimanje) Mushafa bez abdesta Saglasni su islamski učeviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
O sličnim pitanjima sam pisao i odgovarao nekoliko puta, u narednim tekstovima su odgovori na njih, s tim da naglasim da ono što je rečeno o stanju hajza da se odnosi i na stanje džunubluka.
Diranje (uzimanje) Mushafa bez abdesta
Saglasni su islamski učenjaci (idžma učenjaka) da je dozvoljeno učiti Kur'an napamet onome ko je bez abdesta kao i da mu je mustehab da uči pod abdestom. Ovu saglasnost učenjaka prenosi imam Nevevi u svoje dvije različite knjige “El-Medžmu'u” (2/163) i “Et-Tibjanu”, str 58.
Najjači dokaz da je dozvoljeno bez abdesta učiti Kur'an je hadis mutefekun alejhi, tj. bilježe ga Buharija i Muslim u svojim Sahihima od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je on jedne noći spavao kod Mejmune, žene Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, pa je vidio Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je ustao nakon pola noći i obrisao lice te proučio zadnjih deset ajeta iz sure Ali Imran, zatim je uzeo abdest i klanjao. Ovo jasno ukazuje da je učio Kur'an bez abdesta.
Međutim, ako se u pitanju misli na učenje Kur'ana uz držanje Mushafa u ruci bez zastora, onda je to sasvim drugo pitanje.
Naime, islamski učenjaci imaju podijeljeno mišljenje oko diranja mushafa bez abdesta.
Prvi stav učenjaka je da je haram dirati mushaf ili dio mushafa bez abdesta. Ovo je stav većine učenjaka ovog Ummeta, između ostalih to zastupaju učenjaci četiri mezheba. Najjači argumenti kojim zabranjuju dodirivanje mushafa bez abdesta su jedan ajet i jedan hadis.
Prvi dokaz – riječi Uzvišenog: “On je, zaista, Kur'an plemeniti, u Knjizi brižljivo čuvanoj dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” (El-Vaki'a, 77-79). Kažu: ajet upućuje na zabranu diranja mushafa bez abdesta jer se zamjenica “je” vraća na Kur'an plemeniti, i po njihovom ajet se prevodi: “dodirnuti ga smiju samo oni koji su čisti”.
Komentar: Oni koji se ne slažu sa tumačenjem ovog ajeta na ovakav način poput mufesira Ibnul-Arebija i Kurtubija kažu: Ispravno je da se zamjenica “je” vraća na “Knjigu brižljivo čuvanu”, te prevode ajet: “dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” jer se zamjenica u osnovi vraća na najbližu imenicu prije nje.
Takođe, prenose Ibn Džerir i Ibn Kesir u svojim tefsirima da su Ibn Abbas, Enes, radijallahu anhum, Mudžahid, Ikrime, Seid ibn Džubejr, Dahhak, Džabir ibn Zejd, Es-Suddi i mnogi drugi, rekli da se pod riječima “Knjizi brižljivo čuvanoj” misli na knjigu na nebesima (levhul-mahfuz), a pod riječima “samo oni koji su čisti” da se misli na meleke.
Ono što podržava stav da se pod ajetom misli na meleke i Levhul-mahfuz je riječ u ajetu “El-mutahherun” koja znači: oni koji su sami po sebi čisti a to su meleci, jer da je se željelo ajetom reći da se misli na ljude koji se čiste tako što uzimaju abdest došla bi riječ “El-mutetahhirun” što znači oni koji se čiste, kao što je došlo u drugim ajetima. Kao u ajetu: “Allah zaista voli one koji se često kaju i voli el-mutetahhirine – one koji se mnogo čiste” (El-Bekara, 222).
Prema tome, argumentiranje sa ovim ajetom zabranu diranja mushafa bez abdesta je u najmanju ruku upitno a bliže bi bilo da se kaže da je i neispravno.
Drugi dokaz – poznati hadis Amra ibn Hazma od njegovog oca od njegovog djeda da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, napisao pismo stanovnicima Jemena a u njemu je bilo napisano: “Ne dodiruje Kur'an osim tahir (onaj koji je čist)”. Bilježi ga Malik kao mursel (bez spomena ashaba koji prenosi od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem), Nesai i Ibn Hibban. I kažu da je ovaj hadis jasan šerijatski tekst da nije dozvoljeno dirati mushaf bez abdesta.
Komentar: Prenosi Ibn Hadžer da ovaj hadis ima skrivenu mahanu a to je da je ravija Hakem ibn Musa pogriješio u ovom hadisu kada je naveo u senedu prenosilaca hadisa Sulejman ibn Davuda a ispravno je da je riječ o Sulejman ibn Erkamu, a Sulejman ibn Erkam je ravija čiji hadis se ne uzima. Ovu grešku koju navodi Ibn Hadžer spominju najveći učenjaci hadisa, poput Ebu Davuda, Ibn Ebi Hatima, Ebu Zur'a, Ibn Mende, Nesaija i Saliha Džezere.
Prema tome, ovaj hadis je veoma slab iz dva razloga: prvo – što je rivajet kod Malika mursel a mursel je slab hadis, drugo – što u rivajetu kod Nesaia ima skrivena mahana gore spomenuta zbog koje se hadis smatra neprihvatljivim za argumentiranje. Zbog ovoga ne treba da nas zavedu riječi Ibn Abdilberra da je šuhret (tj. to da je poznat) ovog hadisa kod učenjaka dovoljan tako da nema potrebe za njegovim senedom.
Ovaj hadis, i ako bi uzeli da je sa strane seneda prihvatljiv, on ima nejasno značenje sa strane tumačenja. Naime, riječ “tahir” (onaj koji je čist) koja je došla u hadisu u arapskom jeziku ima višestruko značenje.
Prvo značenje je čistoća u prenesenom smislu, tj. da “tahir” (onaj koji je čist) znači čistoću od kufra i širka pri čemu bi hadis značio: ne dodiruje Kur'an osim mu'min, jer je došlo u ajetu: “Zaista su mušrici nečisti” (Et-Tevbe, 28).
Drugo značenje je čistoća u fizičkom smislu, tj. da je “tahir” (onaj koji je čist) onaj koji je čist od nedžaseta (prljavština) koje se u Šerijatu smatraju nečistoćom, kao što je došlo u hadisu o mački: “Ona nije nečista”.
I treće značenje je čistoća u šerijatskom smislu, tj. da je pod abdestom ili gusulom. Pa ostaje nejasnoća na koje značenje od ova tri se odnosi hadis, odnosno da li se može odnositi na sve tri istovremeno.
U svakom slučaju, slabost hadisa i neodređenost njegovog značenja ne daju ovom hadisu snagu kojom bi po njemu bilo zabranjeno dirati Mushaf bez abdesta, tj. da bi onaj koji bi to radio bio griješan zbog toga.
Drugo mišljenje učenjaka je da je dozvoljeno uzimati i dirati Mushaf bez abdesta iako su i zagovarači ovog mišljenja složni da je to mustehab raditi uz abdest. Na ovom stavu su: Hakem ibn ‘Utbe, Davud Zahiri, Ibn Hazm i ostali, a ovo mišljenje su izabrali i mnogi savremeni učenjaci. Od najjačih argumenata sa kojima dokazuju svoj stav su sljedeći:
Prvi dokaz: da je osnova dozvola uzimanja Mushafa bez abdesta sve dok nemamo dokaza za zabranu, a nema jasnog ajeta i vjerodostojnog hadisa koji ukazuju na zabranu.
Drugi dokaz: dugi hadis o pismu koje je poslao Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, Heraklu, rimljanskom namjesniku u Šamu, u kojem je između ostalog napisano nekoliko ajeta iz Kur'ana a nema sumnje da su kršćani dirali to pismo čitajući ga. Ali ovome se može prigovoriti da pismo nije Mushaf niti dio njega, nego najviše liči nekim islamskim knjigama u kojima ima i ajeta.
Odabrano mišljenje nakon svega izloženog je dozvola diranja, uzimanja i nošenja Mushafa bez abdesta jer nema jasnog niti vjerodostojnog dokaza koji to zabranjuje. A ako bi i prihvatili da se ajet iz sure Vakia ” … dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” odnosi na ljude a ne meleke kao i da je hadis od Amr ibn Hazma “Ne dodiruje Kur'an osim tahir (onaj koji je čist)” vjerodostojan, najbliže bi bilo da je značenje i ajeta i hadisa sljedeće: Ne dodiruje Mushaf osim mu'min, svejedno bio bez abdesta, džunub, žena u stanju hajza ili nifasa ili ima na svom tijelu nedžaseta. A što se tiče predaja od ashaba i selefa da su smatrali da se ne dodiruje Mushaf osim sa abdestom nema smetnje da se one svedu na to da je mustehab uzimati Kur'an pod abdestom, a ne da je onaj koji uzme Mushaf bez abdesta da je griješan. A Allah zna najbolje. Ve billahi tevfik.
Učenje Kur'ana (napamet ili gledanjem) u stanju hajza
Oko učenja Kur'ana od strane žene u stanju hajza islamski učenjaci imaju podijeljeno mišljenje takođe.
Prvo mišljenje je da ženi u stanju hajza uopće nije dozvoljeno da uči Kur'an, svejedno dirala Mushaf ili učila napamet. Ovo je zvanični stav tri mezheba: hanefijskog, šafijskog i hanbelijskog.
Argument sa kojim dokazuju svoj stav je hadis od Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Ne uči džunub niti žena u stanju hajza ništa od Kur'ana”. Hadis bilježe Tirmizi i Ibn Madže, a Tirmizi navodi da ga je imam Buhari ocijenio slabim. U njegovom senedu je ravija Ismail ibn Ajjaš čiji se hadis ne prihvata kod muhadisa kada prenosi od stanovnika Hidžaza a ovaj hadis je od njih. Takođe, Ebu Hatim smatra da su ovo riječi Ibn Omera, radijallahu anhuma. Prema tome, hadis je veoma slab zbog slabosti ravije Ismaila i zbog toga što su to riječi ashaba. Još ako se tome doda da se slabi ravija Ismail izdvojio sa ovim hadisom tako da ga niko drugi ne prenosi, dolazi se do rezultata da je hadis veoma slab i da ne može biti argument po ovom pitanju.
Stavovi ova tri mezheba se po ovom pitanju u nekim detaljima međusobno razlikuju. Pa je tako kod hanefija ženi u stanju hajza je dozvoljeno učiti Fatihu ili neku drugu suru koja ima značenje dove ako se izgovara kao dova a ne učenje Kur'ana, a nije joj dozvoljeno učiti sureta koja nemaju značenja dove poput sure Mesed (Tebettjeda). Takođe, oni dozvoljavaju mualimi u stanju hajza da poučava Kur'anu ali da uči riječ po riječ razdvajajući jednu od druge.
Dok šafije zabranjuju učenje Kur'ana ženi u stanju hajza pa makar i dio ajeta, s tim da joj dozvoljavaju učenje Kur'ana srcem bez pomjeranja jezika ili uz pomjeranja jezika ali da se ne čuje glas, kao i da gleda u Mushaf.
Hanabile zabranjuju učenje jednog čitavog ajeta pa naviše, dok dozvoljavaju učenje jednog dijela ajeta, takođe dozvoljavaju razmišljanje o kur'anskim ajetima i učenje Kur'ana pomjeranjem usana pod uslovom da se usnama ne naznačavaju slova (harfovi). Takođe, dozvoljavaju ženi u stanju hajza da izgovara neke riječi koje su u Kur'anu ali ne sa ciljem učenja Kur'ana, poput riječi: BISMILLAH, ELHAMDULILLAHI RABBILALEMIN, INNA LILLAHI VE INNA ILEJHI RADŽI'UN i slično.
Naravno, za ovakve detalje nema dokaza u šerijatskim tekstovima kao što u osnovi nemaju vjerodostojnog dokaza da je ženi u stanju hajza uopće zabranjeno učiti Kur'an.
Drugo mišljenje je da je ženi u stanju hajza dozvoljeno učiti Kur'an dok joj ide krv hajza, svejedno bojala se da će zaboraviti nešto iz Kur'ana ili ne, a kada joj prestane teći krv hajza nije joj dozvoljeno učiti Kur'an sve dok se neokupa jer je tada u mogućnosti da se okupa. Ovo je stav malikijskog mezheba, a dokazuju ga vjerodostojnim hadisom kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu od Aiše, radijallahu anha, da je rekla: “Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je činio zikrullah (spominjao Allaha) u svakom stanju”. A učenje Kur'ana je zikr jer Uzvišeni Allah naziva Kur'an na nekoliko mjesta u Kur'anu zikrom.
Treće mišljenje je da je ženi u stanju hajza dozvoljeno da uči Kur'an ako se boji da će zaboraviti nešto iz Kur'ana, čak u tom stanju joj je vadžib da uči jer je fikhsko pravilo da ono bez čega se ne može izvršiti jedan vadžib ono samo postaje vadžib. Ovo mišljenje se pripisuje ibn Tejmiji i zastupaju ga mnogi drugi učenjaci.
Odabrano mišljenje je stav onih učenjaka koji uopćeno dozvoljavaju učenje Kur'ana ženi u stanju hajza bez ikakvih ograničenja. Na tom stavu su Ibn Tejmije i Ibnul-Kajjim a izabrali i mnogi savremeni učenjaci. A da je ovaj stav ispravan ukazuje sljedeće:
– nema šerijatskog dokaza koji zabranjuje učenje Kur'ana ženi u stanju hajza,
– a sa druge strane imamo vjerodostojan hadis u kome se kaže da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, činio zikrullah, u što ulazi i učenje Kur'ana, u svim stanjima.
Diranje (uzimanje) Kur'ana u stanju hajza
Ovo pitanje se vraća na mes'elu diranja Mushafa bez tahareta (abdesta, gusula ili tejemuma). Naime, učenjaci imaju podijeljeno mišljenje oko diranja, uzimanja i nošenja Mushafa od strane džunuba, žene u stanju hajza i bez abdesta.
Prvi stav učenjaka je da je džunubu, ženi u stanju hajza i bez abdesta zabranjeno dirati mushaf ili dio mushafa. Ovo je stav većine učenjaka ovog Ummeta i zvanični stav četiri mezheba. Najjači argumenti kojima potkrepljuju tu zabranu su jedan ajet i jedan hadis.
Prvi dokaz – riječi Uzvišenog: “On je, zaista, Kur'an plemeniti, u Knjizi brižljivo čuvanoj dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” (El-Vaki'a, 77-79).
Kažu: ajet upućuje na zabranu diranja mushafa bez abdesta jer se zamjenica “je” vraća na Kur'an plemeniti, i po njihovom ajet se prevodi: “dodirnuti ga smiju samo oni koji su čisti”.
Komentar: Oni koji se ne slažu sa tumačenjem ovog ajeta na ovakav način poput mufessira Ibnul-Arebija i Kurtubija kažu: Ispravno je da se zamjenica “je” vraća na “Knjigu brižljivo čuvanu”, te prevode ajet: “dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” jer se zamjenica u osnovi vraća na najbližu imenicu prije nje. Takođe, prenose Ibn Džerir i Ibn Kesir u svojim tefsirima da su Ibn Abbas, Enes, radijallahu anhum, Mudžahid, Ikrime, Seid ibn Džubejr, Dahhak, Džabir ibn Zejd, Es-Suddi i mnogi drugi, rekli da se pod riječima “Knjizi brižljivo čuvanoj” misli na knjigu na nebesima (levhul-mahfuz), a pod riječima “samo oni koji su čisti” da se misli na meleke. Ono što podržava stav da se pod ajetom misli na meleke i Levhul-mahfuz je riječ u ajetu “El-mutahherun” koja znači: oni koji su sami po sebi čisti a to su meleci, jer da je se željelo ajetom reći da se misli na ljude koji se čiste tako što uzimaju abdest došla bi riječ “El-mutetahhirun” što znači oni koji se čiste, kao što je došlo u drugim ajetima. Kao u ajetu: “Allah zaista voli one koji se često kaju i voli el-mutetahhirine – one koji se mnogo čiste” (El-Bekara, 222).
Prema tome, argumentiranje sa ovim ajetom zabranu diranja mushafa bez abdesta je u najmanju ruku upitno a bliže bi bilo da se kaže da je i neispravno.
Drugi dokaz – poznati hadis Amra ibn Hazma od njegovog oca od njegovog djeda da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, napisao pismo stanovnicima Jemena a u njemu je bilo napisano: “Ne dodiruje Kur'an osim tahir (onaj koji je čist)”. Bilježi ga Malik kao mursel (bez spomena ashaba koji prenosi od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem), Nesai i Ibn Hibban. I kažu da je ovaj hadis jasan šerijatski tekst da nije dozvoljeno dirati mushaf bez tahareta (abdesta, gusula ili tejemuma).
Komentar: Prenosi Ibn Hadžer da ovaj hadis ima skrivenu mahanu a to je da je ravija Hakem ibn Musa pogriješio u ovom hadisu kada je naveo u senedu prenosilaca hadisa Sulejman ibn Davuda a ispravno je da je riječ o Sulejman ibn Erkamu, a Sulejman ibn Erkam je ravija čiji hadis se ne uzima. Ovu grešku koju navodi Ibn Hadžer spominju najveći učenjaci hadisa, poput Ebu Davuda, Ibn Ebi Hatima, Ebu Zur'e, Ibn Mendea, Nesaija i Saliha Džezerija.
Prema tome, ovaj hadis je veoma slab iz dva razloga: prvo – što je rivajet kod Malika mursel a mursel je slab hadis, drugo – što u rivajetu kod Nesaia ima skrivena mahana gore spomenuta zbog koje se hadis smatra neprihvatljivim za argumentiranje. Zbog ovoga ne treba da nas zavedu riječi Ibn Abdilberra da je šuhret (tj. to da je poznat) ovog hadisa kod učenjaka dovoljan tako da nema potrebe za njegovim senedom.
Takođe, ovaj hadis, i ako bi uzeli da je sa strane seneda prihvatljiv, on ima nejasno značenje sa strane tumačenja. Naime, riječ “tahir” (onaj koji je čist) koja je došla u hadisu u arapskom jeziku ima višestruko značenje.
Prvo značenje je čistoća u prenesenom smislu, tj. da “tahir” (onaj koji je čist) znači čistoću od kufra i širka pri čemu bi hadis značio: ne dodiruje Kur'an osim mu'min, jer je došlo u ajetu:”Zaista su mušrici nečisti” (Et-Tevbe, 28).
Drugo značenje je čistoća u fizičkom smislu, tj. da je “tahir” (onaj koji je čist) onaj koji je čist od nedžaseta (prljavština) koje se u Šerijatu smatraju nečistoćom, kao što je došlo u hadisu o mački: “Ona nije nečista”.
I treće značenje je čistoća u šerijatskom smislu, tj. da je pod abdestom ili gusulom. Pa ostaje nejasnoća na koje značenje od ova tri se odnosi hadis, odnosno da li se može odnositi na sve tri istovremeno. U svakom slučaju, slabost hadisa i neodređenost njegovog značenja ne daju ovom hadisu snagu kojom bi po njemu bilo zabranjeno dirati Mushaf bez abdesta, tj. da bi onaj koji bi to radio bio griješan zbog toga.
Drugo mišljenje učenjaka je da je dozvoljeno uzimati i dirati Mushaf od strane džunuba, žene u stanju hajza i bez abdesta iako su i zagovarači ovog mišljenja složni da je to mustehab raditi uz abdest. Na ovom stavu su: Hakem ibn ‘Utbe, Davud Zahiri, Ibn Hazm i ostali, a ovo mišljenje su izabrali i mnogi savremeni učenjaci. Od najjačih argumenata sa kojima dokazuju svoj stav su sljedeći:
Prvi dokaz: da je osnova dozvola uzimanja, diranja i nošenja Mushafa u spomenutim stanjima sve dok nemamo dokaza za zabranu, a nema jasnog ajeta i vjerodostojnog hadisa koji ukazuju na zabranu.
Drugi dokaz: dugi hadis o pismu koje je poslao Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, Heraklu, rimljanskom namjesniku u Šamu, u kojem je između ostalog bilo napisano nekoliko ajeta iz Kur'ana a nema sumnje da su kršćani dirali to pismo čitajući ga. Ali ovome se može prigovoriti da pismo nije Mushaf niti dio njega, nego najviše liči nekim islamskim knjigama u kojima ima i ajeta.
Odabrano mišljenje nakon svega izloženog je dozvola diranja, uzimanja i nošenja Mushafa od strane džunuba, žene u stanju hajza i bez abdesta jer nema jasnog niti vjerodostojnog dokaza koji to zabranjuje. A ako bi i prihvatili da se ajet iz sure Vakia ” … dodirnuti je smiju samo oni koji su čisti” odnosi na ljude a ne meleke kao i da je hadis od Amr ibn Hazma “Ne dodiruje Kur'an osim tahir (onaj koji je čist)” vjerodostojan, najbliže bi bilo da je značenje i ajeta i hadisa sljedeće: Ne dodiruje Mushaf osim mu'min (koji je čist sa svojim imanom i vjerom), svejedno bio bez abdesta, džunub, žena u stanju hajza ili nifasa ili ima na svom tijelu nedžaseta. A što se tiče predaja od ashaba i selefa da su smatrali da se ne dodiruje Mushaf osim pod taharetom (sa abdestom, gusulom ili tejemumom) njihovo značenje je da je to mustehab a ne da onaj koji uzme Mushaf bez abdesta, gusula ili tejemuma da je griješan. A Allah zna najbolje. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
NOĆNO POLUCIRANJE KOD ŽENA – kada obavezuje gusul a kada ne?
Alejkumusselam. Ženi je vadžib uzeti gusul u sljedećim slučajevima: - kada njen muž (ili neko drugi u slučaju zinaluka i slično) polno opći sa njom svejedno doživjela orgazam ili ne. Dokaz: hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima da je Poslanik, sallviše
Alejkumusselam.
Ženi je vadžib uzeti gusul u sljedećim slučajevima:
– kada njen muž (ili neko drugi u slučaju zinaluka i slično) polno opći sa njom svejedno doživjela orgazam ili ne.
Dokaz: hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada sjedne između njena četiri uda (ruku i nogu) zatim polno opći sa njom obavezan je gusul”, a u rivajetu kod Muslima: “Pa makar i ne doživio orgazam”.
– kada u snu doživi poluciranje (intimni odnos) i kada ustane nađe tragove tekućine na odjeći ili postelji, a ako ne nađe tragove nije dužna uzeti gusul.
Dokaz: hadis od Ummu Seleme, radijallahu anha, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima u kojem je došlo da je ona rekla: “O Allahov Poslaniče, zaista se Allah ne stidi istine, pa je li žena dužna uzeti gusul ako polucira?” A on odgovori: “Da, ako vidi vodu (tragove)”. “Zar u žene imaju tragovi?”, upita ona. “Pa otkud da dijete liči na nju”, odgovori on, sallallahu alejhi ve sellem.
– kada u javi doživi orgazam svejedno da li izašla tekućina iz polnog organa ili ne.
Dokaz: hadis kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu od Ebu Seida El-Hudrija, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Voda (gusul) je zbog vode (sjemena)”. A pošto sjeme i tekućina kod muškarca i žene izlaze kao posljedica doživljavanja orgazma obavezan je gusul zbog njega i ako ne izađe sjeme ili tekućina.
Prema tome, ako žena doživi noćno poluciranje u snu pa kada se probudi nađe trag tekućine (svejedno bila prozirna ili ne) vadžib joj je da uzme gusul, a ako ne nađe nikakve tragove nije obavezna uzeti gusul. Znači, ibret je u tome da li se vidi trag nakon buđenja ili ne pa makar žena kojoj se često dešava noćno poluciranje ne pronašla nikad nikakve tragove, ibret je u spomenutom.
A što se tiče spolnog nadražaja koji ne završi orgazmom, svejedno da li izađe sjeme (ili tekućina kod žene) ili ne izađe, taj nadražaj ne obavezuje uzimanje gusula. Nego ako on uzrokuje izlazak tekućine koja se naziva mezj (koji izlazi kao posljedica nadražaja), taj mezj kvari abdest te je obaveza oprati polni organ (kod muškarca i testise) a dovoljno je samo poprskati vodom odjeću i obnoviti abdest. Propis oko mezja je došao u vjerodostojnim hadisima Buharije, Muslima, Ebu Davuda i Tirmizija. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeDA LI SE GUBI ABDEST DODIRIVANJEM POLNOG ORGANA DJETETA
Alejkumusselam. Po pitanju kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa djeteta, svejedno da li bilo od strane žene ili muškarca, nije prenešen nijedan vjerodostojan hadis. A hadis kojeg prenose Taberani od Ibn Abbasa, radjallahu anhuma, Bajheki od Ibn ebu Lejle, i Ibn Asakir u "Et-Tarihu" od Džabira,više
Alejkumusselam.
Po pitanju kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa djeteta, svejedno da li bilo od strane žene ili muškarca, nije prenešen nijedan vjerodostojan hadis.
A hadis kojeg prenose Taberani od Ibn Abbasa, radjallahu anhuma, Bajheki od Ibn ebu Lejle, i Ibn Asakir u “Et-Tarihu” od Džabira, radijallahu anhu, da su bili kod Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, pa je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, razdvojio između dvije noge Hasana, radijallahu anhu, i poljubio, u rijavetu: dodirnuo, njegov polni organ, a u rivajtu: i Husejna, radijallahu anhu. Ovaj hadis navodi Ibn Kudame u “El-Mugni” sa dodatkom “pa je klanjao a nije obnovio abdest” dokazujući sa njim da dodir polnog organa djeteta ne kvari abdest, međutim, Ibn Hadžer u “Et-Telhisu el-habir” i drugi muhaddisi su pojasnili da ovaj dodatak ne postoji u zbirkama Taberanija, Bejhekija i Ibn Asakira.
Rivajet Taberanija je slab zbog ravije Tabusa koji je veoma slab i sa čijim se hadisima ne dokazuje (Ebu Hatim, Nesai i Ibn Hibban).
A rivajet Bejhekija je takođe slab zbog slabosti Ibn ebi Lejla što je sam Bejheki potvrdio a šejh Albani dodatno pojasnio.
A rijajet Ibn Asakira je izmišljen našto je ukazao Ibnul Dževzi i ovaj hadis svrastao u izmišljene hadise u svojoj knjizi “El-Mevdu'at”, a takođe, Hatib El-Bagdadi ga u “Et-Tarihu” ocjenjuje ga izmišljenim rekavši: “Ovaj hadis je izmišljen tekstom i senedom, a nije daleko da ga je (ravija) Ibn ebi El-Ezher izmislio”.
Prema tome, ovaj hadis je veoma slab u prva dva rivajeta a krivotvoren i lažan u trećem rivajetu.
A pitanje kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa djeteta se vraća u osnovi na pitanje i argumente sa kojima se dokazuju stavovi učenjaka oko kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa uopćeno.
Pa tako, može se reći, da oko kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa djeteta učenjaci imaju četiri stava:
Prvi stav – da se pri dodiru polnog organa djeteta ne kvari abdest jer u osnovi dodir polnog organa uopće ne kvari abdest.
Ovo je stav onih učenjaka koji su na stavu da dodir polnog organa ne kvari abdest, a to su hanefije, skupina učenjaka malikijskog mezheba, rivajet od Ahmeda kao i skupina ashaba: Abdullah ibn Mes'ud, Huzejfe, S'ad, Abdullah ibn Abbas i drugi, radijalalhu anhum, i tabi'ina: Se'id ibn Musejjib i Tavus.
Njihov dokaz je poznati hadis od Talk ibn Alijja, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je neki čovjek rekao: “Dodirnuo sam svoj polni organ”, ili da je taj čovjek rekao: “Ako čovjek dodirne svoj polni organ u namazu je li na njemu da uzme abdest”? Pa je odgovorio Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Ne, on (polni organ) je komad mesa od tebe (tvog tijela)”. A u rivajetu: “Zar on (polni organ) nije komad mesa od tebe (tvog tijela)?” Hadis bilježe Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, Ibn Madže, Ahmed i Darekutni. Skupina muhaddisa ga ocjenjuje vjerodostojnim, poput Amr El-Felasa, Ibnul Medinija, Tahavije, Tirmizija, Ibn Hibbana, Taberanija i Ibn Hazma, doka ga supina ocjenjuje slabim, poput Šafije, Ebu Hatima, Ebu Zur'e, Darekutnija, Bejhekija i Ibnul Dževzija. A ispravno je da je hadis dobar i prihvatljiv i da se sa njim može dokazivati ono na šta ukazuje.
Drugi stav: da dodirivanje polnog organa djeteta (šakom) kvari abdest.
Na ovom stavu je većina ashaba, ovo je šafijski mezheb, malikije u poznatijem stavu mezheba i poznati stav unutar hanbelijskog mezheba.
S tim da neki učenjaci koji su na ovom stavu smatraju da dodirivanje polnog organa muškog ili ženskog djeteta pri pranju i slično ne kvari abdest jer je u hadisima došlo da kvari abdest samo ako muškarac ili žena dodirnu vlastiti polni organ, a za sve ostalo nema dokaza.
Oni dokazuju svoj stav sa hadisom od Busre bint Safvan, radijallahu anha, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Ko dodirne svoj polni organ neka uzme abdest”. Hadis bilježe Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, Ibn Madže, Ahmed i ostali. Hadis su vjerodostojnim ocijenili Tirmizi, koji prenosi od Buharije da je rekao: “Najvjerodostojnije što je prenešeno u ovom poglavlju je hadis Busre”. Takođe, vjerodostojnim su ga ocijenili Darekutni, Jahja ibn Me'in, Ibn Abdulberr, Bejheki i mnogi drugi.
Njihov odgovor na hadis Talka ibn Alijja, radijallahu anhu, koji je kontadiktoran i oprečan hadisu Busre bint Safvan, radujallahu anhuma, je na jedan od tri načina, (naravno pri čemu daju prednost radu po hadisu Busre bint Safvan).
Prvi način: Da je hadis Talk ibn Alijja, radijallahu anhu, slab zbog ravije Kajs ibn Talka, jer je on nepouzdan ravija. Takođe, najveći učenjaci hadisa su ga ocijenili slabim, poput Ebu Hatima, Ebu Zur'e, Darekutnija i Bejhekija.
Drugi način: Da se u osnovi prihvata da su oba hadisa (od Talka i Busre, radijallahu anhuma) vjerodostojni, s tim da je hadis Talka ibn Alijja, radijallahu anhu, derogiran hadisom Busre bint Safvan, radijallahu anha.
Treći način: Da se u osnovi prihvata da su oba hadisa (od Talka i Busre, radijallahu anhuma) vjerodostojni, s tim da se radu po hadisu Busre bint Safvan, radijallahu anha, (tj. “Ko dodirne svoj polni organ neka uzme abdest”) daje prednost zbog sljedećih razloga:
– Hadis Busre, radijallahu anhuma, je vjerodostojniji od hadisa Talka, radijallahu anhu, jer mu je sened potpuno ispravan, zato kaže imam muhaddisa Buharija o hadisu Busre, radijallahu anha: “On je nešto najvjerodostojnije u ovom poglavlju”. Međutim, ovome se može prigovoriti da je Ibnul Medini dao prednost hadisu Talka nad hadisom Busre, radijallahu anhuma.
– Hadis Busre, radijallahu anha, ima mnogo šahida, tj. hadisa koji se prenose u istom značenju od drugih ashaba, prenose ga 17 ashaba, poput Ebu Hurejre, Aiše, Džabira, Zejd ibn Halida, Abdullah ibn ‘Amra, Erve bint Unejs i drugih radijallahu anhum, za razliku od hadisa Talka, radijallahu anhu, koji nema nijednog šahida, tj. ne prenosi ga nijedan drugi ashab.
– Hadis Talka, radijallahu anhu, je izgrađen na osnovi, tj. da dodir polnog organa ne kvari abdest, dok hadis Busre, radijallahu anha, dolazi sa novim propisom, tj. da kvari abdest, a radi se po onom argumentu koji dolazi po nečemu novom jer je u tome dodatno znanje.
– U radu po hadisu Busre, radijallahu anha, je veća preodstrožnost i sigurnost.
Komentar: Zajednička primjedba na sve spomenuto je da rad po tzv. TERDŽIHU, davanju prednosti jednom hadisu nad drugim jer je jedan vjerodostojniji od drugog, dolazi na red i ima smisla ako je nemoguće napraviti spoj između hadisa, tj. raditi po oba hadisa, a to je u ovom slučaju moguće (na čemu su treći i četvrti stav učenjaka).
Treći stav: ako se polni organ djeteta dodirne sa strašću kvari abdest a ako se dodirne bez strasti ne kvari abdest. Ovo je rivajet od imama Malika, Albanija i Ibn ‘Usejmina.
Dokaz im je to što su oba hadisa (hadis Talka i Busre, radijallahu anhum, koji su oprečni jedan drugom) vjerodostojna a raditi po oba hadisa je vadžib ako je to moguće, a rad po njima je moguć ako se hadis Busre, radijallahu anha, odnosi na dodir sa strašću a hadis Talka, radijallahu anhu, odnosi na dodir bez strasti.
Četvrti stav: onome ko dodirne polni organ djeteta mustehab mu je uzeti abdest što znači da time nije pokvario abdest. Ovo je stav Malika i Ahmeda u rivajetima koji se prenose od njih, takođe to je stav Ibn Huzejme, Ibnul Munzira i Ibn Tejmije.
Argument ovog mišljenja se bazira na tome da su oba hadisa, koji su protivrječni jedan drugom, vjerodostojna i da je vadžib raditi po oba hadisa ako je moguće napraviti spoj među njima, a on je moguć. Po njima je spoj sljedeći: hadis Busre, radijallahu anha, ukazuje da je vadžib uzeti abdest zbog dodir ponog organa koji ga kvari. A hadis Talka, radijallahu anhu, u kojem je došlo da dodir polnog organa ne kvari abdest jer je polni organ sastavni dio tijela kao i ostali dijelovi tijela, ukazuje da se hadis Busre, radijallahu anha, svodi i spušta sa vadžiba (uzimanja abdesta zbog dodira polnog organa) na stepen mustehaba.
Odabrani stav po ovom pitanju je da onaj ko dodirne polni organ djeteta nije izgubio abdest, a Allah zna najbolje.
Da je ovo mišljenje najbliže ispravnom ukazuju to da je odabrani stavu učenjaka uopćeno po pitanju kvarenja abdesta zbog dodira polnog organa: da je mustehab uzeti abdest onome ko dodirne svoj polni organ a ne da mu to kvari abdest. Takođe, da se ovaj propis ograničava samo na ono što je došlo u vjerodostojnim hadisima, to jest, taj propis se odnosi samo na muškarca i ženu koji dodirnu svoj vlastiti polni organ, a ne na dodir tuđeg polnog organa (osim ako pri dodiru tuđeg polnog organa sa strašću izađe mezj koji kvari abdest), a u što ulazi i dodir polnog organa djeteta (pri pranju, presvlačenju i slično). Dokaz za ovo je to što je u svim hadisima u kojima je došao ovaj propis došlo “ko dodirne svoj polni organ” a nije došlo “ko dodirne polni organ” u općoj formi. A da se propis odnosi i na ženu dokaz je hadis: “Koji god muškarac dodirne svoj polni organ neka uzme abdest i koja god žena dodirne svoj polni organ neka uzme abdest”, bilježi ga Tirmizi i prenosi od Buharije u svom “Ilelu” da ga je ocijenio vjerodostojnim. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeJE LI OD ŠARTOVA UZIMANJA GUSULA IZAPIRANJE USTA I NOSA
Alejkumusselam. Da li je izapiranje usta i nosa prilikom uzimanja gusula vadžib ili sunet po tom pitanju učenjaci imaju podijeljno mišljenje. Imam Nevevi je u svojoj knjizi "El-Medžmu" (1/400) naveo četiri stava učenjaka po pitanju izapiranja usta i nosa uopćeno, on kaže: "Četiri su stava učenjaka oviše
Alejkumusselam.
Da li je izapiranje usta i nosa prilikom uzimanja gusula vadžib ili sunet po tom pitanju učenjaci imaju podijeljno mišljenje.
Imam Nevevi je u svojoj knjizi “El-Medžmu” (1/400) naveo četiri stava učenjaka po pitanju izapiranja usta i nosa uopćeno, on kaže: “Četiri su stava učenjaka oko izapiranja usta i nosa:
Prvi – da je to sunnet u abdestu i gusulu, ovo je naš mezheb (šafijski).
Drugi – da su izapiranje usta i nosa vadžib i u abdestu i u gusulu, te da je to šart valjanosti abdesta i gusula, ovo je poznatiji stav od imama Ahmeda.
Treći – da je to vadžib u gusulu a sunnet u abdestu, ovo je mišljenje Ebu Hanife i njegovih učenika.
Četvrti – da je izapiranje nosa pri abdestu i gusulu vadžib da je izapiranje usta sunnet, ovo je rivajet od imama Ahmeda a izabrao ga je i Ibn Munzir”.
Takođe, šejh Ibn Usejmin govoreći o toj temi u svojoj knjizi “Eš-Šerhu el-mumti'u” kaže: “Ima učenjaka koji kažu da nije ispravan gusul osim sa ispiranjm usta i nosa poput abdesta, dok druga skupina kaže da je ispravan gusul bez njihovog ispiranja. A ispravan je prvi stav zbog riječi Uzvišenog: “Pa se očistite” (El-Maide, 6), a ovo obuhvata čitavo tijelo a unutrašnjost nosa i usta su tijelo koje je obaveza očistiti.
Zbog toga je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, naredio izapiranje usta i nosa pri abdestu jer to dvoje ulazi u značenje ajeta: “Operite vaša lica” (El-Maide, 6), pa ako izapiranje usta i nosa ulazi i potpada u pranje lica, a to je ono što je vadžib da se očisti u abdestu, njihovo izapiranje ulazi i potpada i u gusulu jer je taharet (čišćenje) u gusulu preči”.
Ispravno mišljenje je, a Allah zna najbolje, da je izapiranje usta i nosa pri gusulu vadžib, odnosno da je njihovo izapiranje šart valjanosti gusula.
Prema tome, po ispravnom mišljenju onaj ko uzme gusul a ne izapere usta i nos najmanje jedanput, svejedno iz zaborava ili namjerno, nije mu ispravan gusul, te ako se poslije nakon što se tijelo osuši sjeti da je zaboravio izaprati usta ili nos obavezan je ponovo uzeti gusul a nije dovoljno da naknadno samo izapere usta i nos. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjePRAVILNO UZIMANJE GUSULA
Alejkumusselam. Postoje dvije vrste gusula: Prva vrsta – gusul vadžib, tj. onaj koji ispunjava šartove valjanosti gusula, tj. ispunjava dva šarta: nijet uzimanja gusula i kvašenje čitavog tijela vodom. Kod ove vrste gusula dovoljno je da se pokvasi čitavo tijelo vodom, svejedno na koji način se to rviše
Alejkumusselam.
Postoje dvije vrste gusula:
Prva vrsta – gusul vadžib, tj. onaj koji ispunjava šartove valjanosti gusula, tj. ispunjava dva šarta: nijet uzimanja gusula i kvašenje čitavog tijela vodom. Kod ove vrste gusula dovoljno je da se pokvasi čitavo tijelo vodom, svejedno na koji način se to radilo, odakle se počelo i kako završilo.
Druga vrsta – potpuni gusul, a to je gusul koji se uzima onako kako ga je činio Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, a što je pojašnjeno u vjerodostojnim hadisima od Aiše, i drugih ashaba, radijallahu anhum, a koje bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima.
Naime, način uzimanja potpunog gusula je sljedeći:
– nijet uzimanja gusula,
– pranje šaka,
– otklanjanje neprijatnosti (sperme, tekućine žene i slično) sa polnog organa ili drugog mjesta,
– pranje šaka nakon otklanjanja neprijatnosti,
– uzimanje abdesta kao što se uzima prilikom uzimanja abdesta, s tim da je u nekim rivajetima došlo da se odgodi pranje stopala za kraj gusula,
– pranje glave (žena nije obavezna da razvezuje pletenice nego pokvasi glavu tako da voda dođe do kože),
– pranje čitavog tijela, mustehab je prvo desnu stranu oprati a zatim lijevu,
– zatim se pomjeri sa mjesta i opere stopala ako ih prethodno prilikom uzimanja abdesta nije oprao.
Ovako je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, uzimao gusul i to je potpuni oblik i način njegovog uzimanja. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeJE LI ŽENA DUŽNA DA UZME GUSUL NAKON UPOTREBE VAGINALETA
Alejkumusselam. Da bi se odgovorilo na ovo pitanje potrebno je navesti situacije, naravno shodno šerijatskim argumentima, kada je žena obavezna izvršiti šerijatsko pranje (gusul). Naime, ženi je vadžib uzeti gusul u sljedećim slučajevima: Prvi - kada njen muž (ili neko drugi u slučaju zinaluka i sliviše
Alejkumusselam.
Da bi se odgovorilo na ovo pitanje potrebno je navesti situacije, naravno shodno šerijatskim argumentima, kada je žena obavezna izvršiti šerijatsko pranje (gusul).
Naime, ženi je vadžib uzeti gusul u sljedećim slučajevima:
Prvi – kada njen muž (ili neko drugi u slučaju zinaluka i slično) polno opći sa njom svejedno doživjela orgazam ili ne.
Dokaz: hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada sjedne između njena četiri uda (ruku i nogu) zatim polno opći sa njom obavezan je gusul”, a u rivajetu kod Muslima: “Pa makar i ne doživio orgazam”.
Drugi – kada u snu doživi poluciranje (intimni odnos) i kada ustane nađe tragove tekućine na odjeći ili postelji, a ako ne nađe tragove nije dužna uzeti gusul.
Dokaz: hadis od Ummu Seleme, radijallahu anha, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima u kojem je došlo da je ona rekla: “O Allahov Poslaniče, zaista se Allah ne stidi istine, pa je li žena dužna uzeti gusul ako polucira?” A on odgovori: “Da, ako vidi vodu (tragove)”. “Zar u žene imaju tragovi?”, upita ona. “Pa otkud da dijete liči na nju”, odgovori on, sallallahu alejhi ve sellem.
Treći – kada u javi doživi orgazam svejedno da li izašla tekućina iz polnog organa ili ne.
Dokaz: hadis kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu od Ebu Seida El-Hudrija, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Voda (gusul) je zbog vode (sjemena)”. A pošto sjeme i tekućina kod muškarca i žene izlaze kao posljedica doživljavanja orgazma obavezan je gusul zbog njega i ako ne izađe sjeme ili tekućina.
Na osnovu gore spomenutog dolazimo do zaključka da žena nije dužna uzeti gusul nakon upotrebe vaginaleta (vaginalnih tableta) jer to ne potpada ni pod jedan slučaj (intimni odnos, poluciranje ili orgazam) zbog kojeg je žena dužna uzeti gusul (tj. izvršiti šerijatsko kupanje). Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjePROPIS UZIMANJA ABDESTA POSLIJE GUSULA ILI KUPANJA
Alejkumusselam. Vrste kupanja i gusula Postoje dvije vrste kupanja: Prva vrsta - kupanje radi rashlađivanja, otklanjanja nečistoće, znoja i slično pri čemu se ne nijeti šerijatsko kupanje, tj. gusul. Druga vrsta – kupanje koje je šerijatsko uzimanje gusula, tj. pranja čitavog tijela vodom sa nijetomviše
Alejkumusselam.
Vrste kupanja i gusula
Postoje dvije vrste kupanja:
Prva vrsta – kupanje radi rashlađivanja, otklanjanja nečistoće, znoja i slično pri čemu se ne nijeti šerijatsko kupanje, tj. gusul.
Druga vrsta – kupanje koje je šerijatsko uzimanje gusula, tj. pranja čitavog tijela vodom sa nijetom uzimanja gusula, odnosno kupanje poslije džunubluka, hajza i nifasa koji su vadžib. Takođe, u ovu vrstu kupanja ulazi gusul oko čije propisa učenjaci imaju podijeljeno mišljenje da li je vadžib ili mustehab, gusul mustehab i kupanje sa nijetom gusula.
Abdest nakon kupanja sa kojim se ne nijeti gusul
Nema razilaženja među učenjacima da kupanje radi rashlađivanja, otklanjanja nečistoće, znoja i slično pri čemu se ne nijeti šerijatsko kupanje, tj. gusul, da ko se tako okupa da takvo kupanje ne obuhvata abdest, nego je obaveza nakon njega uzeti abdest za ono što se inače uzima abdest.
Abdest nakon gusula koji je vadžib
Nema razilaženja među učenjacima da gusul dženabeta obuhvata i sadrži u sebi abdest.
Kaže Ibn Adbulberr da je na ovome idžamu učenjaka.
Takođe kaže Ebu Bekr Ibnul-Arebi: “Nema razilaženja među učenjacima da abdest ulazi pod gusul i da nijjet čišćenja od džunubluka je dovoljan da bi čovjek bio čist za ono za što treba i gusul i abdest”.
Od dokaza koji ukazuju da je uzimanje gusula radi džunubluka dovoljno i za abdest, te da abdest poslije gusula dženabeta nije sunet niti propisano uzimati, su:
Prvo – riječi Uzvišenog: „O vjernici, kada hoćete namaz klanjati, lica svoja i ruke svoje do iza lakata operite – a dio glava svojih potarite – i noge svoje do iza članaka. A ako ste džunubi, onda se okupajte“ (El-Maide, 6).
Džunubu za obavljanje namaza u ovom ajetu je naređeno da uzme gusul („onda se okupajte“) i nije mu naređeno da nakon gusula uzme abdest da bi klanjao namaz, što jasno ukazuje da se uzimanjem gusula ima i abdest. .
Drugo – duži hadis kojeg bilježi Buharija u svom Sahihu u kojem je došlo neki čovjek nije klanjao sa njima u džematu, a bili su na putovanju, pa na upit Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, zašto nije klanjao rekao je da je džunub. Onda mu je dao vode u posudi i rekao: „Uzmi ovo i okupaj se“. Znači, nije mu rekao da poslije gusula uzme abdest.
Treći – hadis od Ummu Selem kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu u kojem je došlo da joj je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao poučavajući je kako da uzme gusul: „Dovoljno ti je da na svoju glavu prospeš tri zahvata (dvjema šakama) vode, a zatim da vodom pokvasiš ostale dijelove tijela, time ćeš postati čista“.
Četvrti – hadis od Aiše, radijallahu anha, u kojem ona kaže: “Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bi uzimao gusul, klanjao dva rekata i sabah namaz i nisam ga vidjela da je abdestio poslije gusula”. Hadis bilježi Ebu Davud, Tirmizi i Ibn Madže, a šejh Albani ga ocjenjuje vjerodostojnim. A u rivajetu kod Tirmizija: “Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, ne bi uzimao abdest nakon gusula od dženabeta“. Ovaj hadis je jasan i nedvosmislen argument koji ukazuju da je sa uzimanjem gusula dženabeta uzet i abdest.
Ovaj propis abdesta uz gusul dženabeta većina učenjaka proširuje i na druge vrste gusula koje je vadžib uzeti, kao gusul hajza i nifasa. Dok manja skupina učenjaka ili skraćuje ovaj propis samo na gusul dženabeta ili uslovljava da se gusul uzme po sunetu, tj. da obuhvata u sebi abdest.
Ispravno je po ovom pitanju ono na čemu je većina učenjaka, a Allah zna najbolje, tj. da uzimanje gusula koji je vadžib (radi džunubluka, hajza i nifasa) obuhvata i sam abdest.
Za ispravnost abdesta poslije ovih vrsta gusula se uslovljava da se u toku gusula ne uradi nešto što inače kvari abdest, poput puštanja vjetra, mokrenja ili diranja šakom polnog organa sa strašću ili bez strasti (po učenjacima kod kojih ovo zadnje kvari abdest). Ako učini nešto što kvari abdest u toku gusula, gusul biva ispravan bez abdesta, tj. nakon gusula je obavezan uzeti abdest za namaz i slične ibadete.
Takođe, ovdje je svejedno da li se abdest uzeo onako kako je došlo u sunnetu da ga je uzimao Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, pri čemu bi na samom početku gusula uzeo abdest a zatim oprao čitavo tijelo, prvo desnu a zatim lijevu stranu tijela (što je prenešeno u vjerodostojnim hadisima), ili se gusul uzimao tako što bi se samo okupalo čitavo tijelo bez abdesta. Takođe, ispravno je da na valjanost abdesta ne utiče to da li je prilikom uzimanja gusula nijetio samo gusul ili i gusul i abdest.
Abdest nakon gusula koji je mustehab i kupanja sa kojim se nijeti gusul
Što se tiče ostalih vrsta gusula i kupanja, da li obuhvataju i abdest, učenjaci imaju podijeljeno mišljenje. Te vrste gusula i kupanja su:
– gusul oko kojeg se učenjaci razilaze da li je vadžib ili mustehab, poput gusula povodom primanja Islama i gusula petkom radi džume namaza,
– gusul koji je mustehab, poput gusula žene koja je u istihazi, gusula za Bajram, gusula prije prije ulaska u obrede Hadždža ili Umre, gusula prilikom ulaska u Mekku i gusula radi stajanja na Arefatu,
– kupanje radi čistoće, rashlađivanja i slično pri čemu se nijeti (samo) gusul ili se nijeti i gusul i abdest.
Stavovi učenjaka po ovom pitanju se mogu rezimirati u dva sljedeća stava:
Prvi stav – da ove vrste gusula i kupanja ne obuhvataju abdest uopće, jer ne ulaze u značenje gusula dženabeta koji je vadžib.
Drugi stav – da propis zavisi od vrste gusula:
– ako se uzme gusul kupanjem tijela bez nijeta abdesta i bez uzimanja abdesta u toku gusula (tj. gusula po sunetu), takav gusul ne obuhvata abdest, jer je šart valjanosti abdesta pranje dijelova tijela po redosljedu, takođe šart je nijet uzimanja abdesta.
– a ako uzme gusul kupanjem tijela sa nijetom abdesta i ako se gusul uzme po sunetu, tj. da se u toku gusula uzme i abdest, onda takav gusul obuhvata i abdest.
Ovo je poznat stav unutar hanbelijskog mezheba, a od savremenih učenjaka zauzeli su ga Bin Baz, Ibn Usejmin i Abdullah Gudejan.
Treći stav – da ove vrste gusula i kupanja obuhvataju abdest uopćeno, pod šartom da se nijeti uz gusul i abdest, dok po nekima je dovoljan nijet gusula. Argument im je da nema razlike u načinu uzimanja između gusula od dženabeta koji je vadžib i drugih vrsta gusula koji su mustehab, a onaj ko tvrdi da postoji razlika neka donese dokaze. Ovaj stav je manje poznat iako je po meni jako snažan. Jer kao što onaj ko uzme abdest sa nijetom učenja Kur'ana, a što je mustehab, može sa tim abdestom da klanja farz nama, tako isto onaj ko uzme gusul koji je mustehab ili se okupa sa nijetom gusula on time ima i abdest ka onaj koji uzme gusul od dženabeta.
Najsigurnije je mišljenje drugi stav učenjaka, jer svi šerijatski argumenti koji govore o tome da gusul obuhvata i abdest su došli u kontekstu gusula od dženabeta. A ako se prilikom uzimanja vrsta gusula koji su mustehab ili kupanja sa nijetom gusula uzme abdest, tj. uzme abdest po sunetu, onda ne bi trebalo biti razilaženja da se time ima i abdest, jer se u toku gusula svakako uzme abdest.
Prema tome, nakon uzimanja gusula koji su vadžib, tj. gusula od dženabeta, hajza i nifasa, bilo po sunetu ili samo kupanjem čitavog tijela, kao i gusula koji su mustehab ili kupanja sa kojima se nijetu gusul pri čemu se gusul uzme isključivo po sunetu, tj. u toku gusula se abdesti, nije naknadno uzimati abdest. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjePROPIS ČIŠĆENJA (poslije nužde) SA TOALET PAPIROM
Alejkumusselam. Otklanjanje nečistoće (mokraće ili izmeta) sa dva prirodna otvora je vadžib po idžmau učenjaka. To otklanjanje se vrši sa vodom, kamenom ili bilo kojim čistim čvrstim predmetom sa kojim se može odstraniti nečistoća. Ono za što je došlo u šerijatskim tekstovima da sa njim nije dozvoljviše
Alejkumusselam.
Otklanjanje nečistoće (mokraće ili izmeta) sa dva prirodna otvora je vadžib po idžmau učenjaka.
To otklanjanje se vrši sa vodom, kamenom ili bilo kojim čistim čvrstim predmetom sa kojim se može odstraniti nečistoća. Ono za što je došlo u šerijatskim tekstovima da sa njim nije dozvoljeno otklanjanje nedžaseta sa dva prirodna otvora su čvrsta baljega i kosti, a islamski učenjaci ovome dvome pridružuju sve vrste ljudske hrane.
Dokaz da sa baljegom i kostima nije dozvoljeno čistiti se poslije nužde je hadis od Abdurrahmana ibn Jezida da je Selman, radijallahu anhu, bio upitan sljedeće: “Vaš Vjerovjesnik vas je poučio svemu pa čak i čišćenju poslije nužde?”. Pa mu je Selman odgovorio: “Naravno, zabranio nam je da se okrećemo prema Kibli kada vršimo veliku ili malu nuždu, da se čistimo desnom rukom, da se čistimo sa manje od tri kamena i da se čistimo sa baljegom ili kostima”. Hadis bilježi Muslim u svom Sahihu.
Mudrost zabrane čišćenja sa baljegom i kostima je pojašnjena u hadisu kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu a prenosi ga Ibn Mes'ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Došao mi je glasnik od džina pa sam sa njim otišao i učio im Kur'an”, pa je sa nama krenuo Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, i pokazao nam njihove tragove i tragove njihove vatre i kaže da su ga pitali o hrani pa im je rekao: “Vama je svaka kost koja vam dođe u ruke nad kojom je spomenuto Allahovo ime bolja od mesa, i svaka baljega je hrana vašim životinjama”. I još je dodao: “Pa se nemojte sa njima čistiti jer je to dvoje hrana vaše braće”.
Riječi Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem: “Vama je svaka kost koja vam dođe u ruke nad kojom je spomenuto Allahovo ime” učenjaci tumače na dva načina:
Prvi- da se u hadisu misli na to da kada se prilikom klanja ovce spomene Allahovo ime tada se sa njom okoristi i musliman i njegov brat džinn.
Drugi- da se misli na to da kada čovjek pojede meso i htjedne da baci kost kaže „Bismillah“ prilikom bacanja kosti kako bi se od te kosti okoristili i njegova braća džinni. Oba tumačenja su moguća.
Naime, u istom hadisu u rivajetu kod Tirmizija je došlo: “Vama je svaka kost kod koje nije spomenuto Allahovo ime …”. Prividna oprečnost između ovog rivajeta i onog kod Muslima se može izmiriti na sljedeći način:
da riječi “Vama je svaka kost koja vam dođe u ruke nad kojom je spomenuto Allahovo ime” u rivajetu kod Muslima znače spominjanje Allahovog imena prilikom klanja, a riječi “Vama je svaka kost kod koje nije spomenuto Allahovo ime …” u rivajetu kod Tirmizija znače da nije spomenuto Allahovo ime prilikom jedenja. (Tuhvetul-ahvezi 8/111).
Zbog ove kontradiktornosti između ova dva rivajeta treba dati prednost tekstu kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu jer se po općeprihvaćenom pravilu kod muhaddisa tekstovima hadisa koji su u Sahihima Buharije i Muslima daje prednost u odnosu na tekstove ostalih zbirka hadisa.
Prema tome, čišćenje toalet papirom (ili nekim drugim papirom) poslije male ili velike nužde je dozvoljeno i ispravno pod uslovom da se otkloni sam nedžaset što je uslov pri čišćenju bilo čime drugim. Nije mi poznato da oko ovoga postoji razilaženje među učenjacima. Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeDA LI SE MESH UZIMA PO GORNJEM ILI DONJEM DIJELU STOPALA I KAKO SE UZIMA?
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salat i selam ne posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: U knjigama Et-Temhid i El-Istizkar od Ibn Abdulberra, El-Mugni od Ibn Kudame i Bidajetul-mudžtehid od Ibn Rušda je ovo pitanje detaljno i podrobno obrađeno, rezime onog što je naviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salat i selam ne posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
U knjigama Et-Temhid i El-Istizkar od Ibn Abdulberra, El-Mugni od Ibn Kudame i Bidajetul-mudžtehid od Ibn Rušda je ovo pitanje detaljno i podrobno obrađeno, rezime onog što je navedeno se sastoji u sljedećem:
Stavovi učenjaka
Islamski pravnici imaju četiri mišljenja oko načina uzimanja mesha po mestvama ili čarapama, tj. imaju četiri mišljenja po kojem mjestu stopala se potire mokrom rukom, po gornjem ili po donjem (tabanu). Dva od ova mišljenja su općepoznati stavovi mezheba, dok su druga dva stavovi unutar malikjskog mezheba.
Prvo mišljenje – da je potiranje po gornjem dijelu (oba) stopala vadžib, a potiranje po donjem dijelu stopala je mustehab.
Ovo je stav Ibn Omera, radijallahu anhuma, Omera ibn Abdulaziza, Zuhrija, Mekhula, Ibn Mubareka, Malika i Šafije, i ovo je mezheb malikja i šafija.
Kažu imami Malik i Šafija da onaj ko uzme mesh samo preko donjeg dijela stopala da mu mesh nije valjan.
Drugo mišljenje – da je vadžib izvršiti potiranje samo po gornjem dijelu (oba) stopala a potiranje po donjem dijelu stopala nije mustehab niti propisano.
Ovo je stav Urveta, Ata'a, Hasan El-Basrija, Nehaija, Sufjana Sevrija, Evzaija, Ishaka, Ebu Hanife, Ahmeda i Davuda Zahirija, o ovo je mezheb hanefija i hanabila.
Treće mišljenje – da je vadžib izvršiti potiranje i po gornjem i po donjem dijelu (oba) stopala.
Ovo je stav Ibn Nafie, Malikovog učenika.
Četvrto mišljenje – da je vadžib izvršiti potiranje ili po gornjem dijelu (oba) stopala ili po donjem dijelu stopala.
Sa ovim stavom se izdvojio Ešheb, učenika imama Malika.
Argumentacija
Što se tiče argumenata po ovom pitanju, prenešena su dva oprečna i kontradiktorna hadisa:
Prvi hadis – kojeg bilježe Ebu Davud, Tirmizi i Ibn Madže od Mugire ibn Šu'beta, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, uzeo mesh po gornjem i donjem dijelu mestvi.
Ovaj hadis je slab zbog dvije stvari: prva – zbog prekida u lancu prenosilaca između ravije Sevra i Redža'a, i druga – jer je hadis muresel, tj. ovo su riječi pisara Mugire, radijallahu anhu, a on nije sreo Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem.
Hadis su ocijenili slabim najveći učenjaci hadisa: Buharija, Ahmed, Ebu Davud, Tirmizi, Ebu Hatim, Ebu Zur'a, Darekutni i mnogi drugi.
Drugi hadis – kojeg bilježi Ebu Davud od Alije, radijallahu anhu, da kaže: „Da se din (islamski propisi) temelji na razumu, potiranje po donjem dijelu mestvi bi bilo preče od potiranja po gornjem dijelu. Vidio sam Allahovog
Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kao potire po gornjem dijelu mestvi“.
Hadis su vjerodostojnim ocijenili Ibn Hadžer, Ahmed Šakir i Albani.
Učenjaci koji zastupaju prvo mišljenje, tj. da je potiranje po gornjem dijelu (oba) stopala vadžib, a potiranje po donjem dijelu stopala je mustehab, svoj stav dokazuju prvim hadisom. Međutim, slabost ovog stava je u tome što je hadis veoma slab, te sa njim ne može dokazivati ovo pitanje.
Takođe, oni dokazuju potiranje po mestvama kijasom (analogijom) na pranje nogu pri abdestu, kao što se stopalo ispod članaka prere pri abdestu tako se i potire gornji i donji dio pri uzimanju mesha. Ovom kijasu se može prigovoriti da je oprečan šerijatskom tekstu, tj. vjerodostojnom hadisu od Alije, radijallahu anhu, u kojem je došlo da se potire samo gornji dio stopala.
Učenjaci koji zastupaju drugo mišljenje, tj. da je vadžib izvršiti potiranje samo po gornjem dijelu (oba) stopala a potiranje po donjem dijelu stopala nije mustehab niti propisano, dokazuju svoj stav drugim hadisom od Alije, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, potirao samo gornji dio stopala.
Učenjaci koji zastupaju treće i četvrto mišljenje svoje stavove dokazuju prvim hadisom, a komentar na taj argument je već prethodio.
Odabrano (radžih) mišljenje je drugi stav učenjaka, tj. da je vadžib izvršiti potiranje samo po gornjem dijelu (oba) stopala a potiranje po donjem dijelu stopala nije mustehab niti propisano, jer je ovaj stav zasnovan na vjerodostojnom hadisu, a istovremeno stavovi i argumneti ostalih mišljenja su podložni kritici.
Način potiranja po mestvama (čarapama)
Nije prenešen nijedan vjerodostojan hadis u kojem se pojašnjava način činjenja mesha po mestvama ili čarapama. Zbog toga učenjaci mezheba imaju različito mišljenje po ovom pitanju:
Po hanefijama i hanabilima potiranje po mestvama (ili čarapama) se vrši tako što se jedanput pokvašenim prstima desne ruke pređe preko gornjeg dijela desnog stopala, a prstima lijeve ruke pređe preko gornjeg dijela lijevog stopala. S tim da je kod hanefija vadžib da se potare prostor najmanje u veličini tri prsta najmanjeg prsta ruke.
Dok je kod hanabila vadžib da se potare veći dio gornjeg prednjeg dijela mestava.
Po malikijama vadžib je učiniti mesh po cijelom gornjem dijelu mestvi (stopala) do članaka, a mustehab je učiniti mesh po donjem dijelu mestvi (stopala). I to na način da vrši potiranje nakvašenim prstima desne ruke pogornjem dijelu desnog stopala a istovremeno vrši potiranje donjeg dijela desnog stopala nakvašenim prstima lijeve ruke.
Tako isto da uradi po stopalu lijeve noge pri čemu će potiranje po gornjem dijelu stopala vršiti nakvašenim prstima lijeve ruke, a po donjem dijelu stopala prstima desne ruke.
Po šafijama je vadžib učiniti mesh po gornjem dijelu mestvi (stopala) i to onoliko koliko se može nazvati potiranjem. A sunet je da se učini mesh i po gornjem i po donjem dijelu stopala na način kao što je kod malikija.
Pošto u hadisima nije pojašnjeno na koji način se vrši mesh niti koliki dio stopala treba potrati nakvašenim prstima, najbliže je ono na čemu su šafije.
To jest da je vadžib učiniti mesh po gornjem dijelu mestvi (stopala) onoliko koliko se u jeziku nešto naziva potiranjem. A način potiranja je da pokvašenim prstima desne ruke potare gornji dio stopala desne i lijeve noge. A Allah zna najbolje.
Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjePROPIS UZIMANJA GUSULA NAKON VAGINALNOG PREGLEDA
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Da bi se odgovorilo na ovo pitanje potrebno je navesti situacije, naravno shodno šerijatskim argumentima, kada je žena obavezna izvršiti šerijatsko kupanje (gusul). Naime, ženi jviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Da bi se odgovorilo na ovo pitanje potrebno je navesti situacije, naravno shodno šerijatskim argumentima, kada je žena obavezna izvršiti šerijatsko kupanje (gusul).
Naime, ženi je vadžib uzeti gusul u sljedećim slučajevima:
Prvi – kada njen muž (ili neko drugi u slučaju zinaluka i slično) polno opći sa njom svejedno doživjela orgazam ili ne.
Dokaz: hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada sjedne između njena četiri uda (ruku i nogu) zatim polno opći sa njom obavezan je gusul”, a u rivajetu kod Muslima: “Pa makar i ne doživio orgazam”.
Drugi – kada u snu doživi poluciranje (intimni odnos) i kada ustane nađe tragove tekućine na odjeći ili postelji, a ako ne nađe tragove nije dužna uzeti gusul.
Dokaz: hadis od Ummu Seleme, radijallahu anha, kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima u kojem je došlo da je ona rekla: “O Allahov Poslaniče, zaista se Allah ne stidi istine, pa je li žena dužna uzeti gusul ako polucira?” A on odgovori: “Da, ako vidi vodu (tragove)”. “Zar u žene imaju tragovi?”, upita ona. “Pa otkud da dijete liči na nju”, odgovori on, sallallahu alejhi ve sellem.
Treći – kada u javi doživi orgazam svejedno da li izašla tekućina iz polnog organa ili ne.
Dokaz: hadis kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu od Ebu Seida El-Hudrija, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Voda (gusul) je zbog vode (sjemena)”. A pošto sjeme i tekućina kod muškarca i žene izlaze kao posljedica doživljavanja orgazma obavezan je gusul zbog njega i ako ne izađe sjeme ili tekućina.
Na osnovu gore spomenutog dolazimo do zaključka da žena nije dužna uzeti gusul nakon veginalnog pregleda, jer to ne potpada ni pod jedan slučaj (intimni odnos, poluciranje ili orgazam) zbog kojeg je žena dužna uzeti gusul (tj. izvršiti šerijatsko kupanje).
‘Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manje