Podrška: pitajucene@gmail.com
Podrška: +38762645414 WhatsApp, pitajucene@gmail.com
Izgubljena šifra? Unesi svoju e-mail adresu i klik na "Reset". Poslaćemo link za postavljenje nove šifre na e-mail.
Objasni zašto prijavljuješ.
Objasni zašto prijavljuješ.
Objasni zašto prijavljuješ.
KLANJANJE DŽUME U KUĆI
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Islamski pravnici uvjetuju tri vrste posebnih šartova za džumu-namaz, mimo šartova pet dnevnih namaza, a to su: Šartove obaveznosti, Šartove valjanosti i Šartove koji su istovrviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Islamski pravnici uvjetuju tri vrste posebnih šartova za džumu-namaz, mimo šartova pet dnevnih namaza, a to su: Šartove obaveznosti, Šartove valjanosti i Šartove koji su istovremeno šartovi obaveznosti i valjanosti.
Šartovi obaveznosti su oni šartovi bez čijeg ispunjenja namaz nije obavezan, poput punoljetnosti. A Šartovi valjanosti su oni bez čijeg ispunjenja namaz nije ispravan, poput dozvole vladara.
Šartovi obaveznosti, tj. da bi neko bio obavezan klanjati džumu, su: da je muškarac, slobodan, punoljetan, zdrav i u svom mjestu boravka. Analogno tome- žena, rob, dijete, bolesnik i musafir nisu obavezni klanjati džumu.
Šartovi valjanosti i Šartovi koji su istovremeno šartovi obaveznosti i valjanosti
Islamski pravnici uvjetuju za valjanost džume, naravno ako zanemarimo njihovo međusobno razilaženje, četiri šarta, a uvjetuju tri šarta koji su istovremeno šartovi obaveznosti i valjanosti, što je ukupno sedam šartova.
Ti šartovi su:
1. nastupanje namaskog vremena džume – namaza,
2. održavanje hutbe prije namaza,
3. obavljanje džume u džematu sa određenim brojem klanjača,
4. dozvola vladara,
5. neobavljanje džume-namaza na više mjesta u jednom gradu bez potrebe,
6. da se klanja u naseljenom mjestu, gradu ili selu,
7. da se klanja u džamiji i za imamom koji nije musafir.
Koga zanimaju detalji oko stavova učenjaka i mezheba i argumeneti svakog šarta ponaosob, neka pročita tekst na sljedećem linku:
http://www.zijad-ljakic.com/index.php?option=com_content&view=article&id=260:cija-je-dzuma-ispravna&catid=35:namaz&Itemid=137
Nastupanje namaskog vremena džume-namaza
Najbliže istini je, a Allah zna najbolje, da je namasko vrijeme džume-namaza vrijeme podne namaza, jer džuma mijenja podne namaz, a ako se klanja prije nego što sunce pređe polovinu neba džuma je valjana, na što upućuju vjerodostojni hadisi.
Održavanje hutbe prije namaza
Istina po pitanju ovog šarta je, a Allah zna najbolje, da je hutba vadžib, a ne šart, jer sa spomenutim dokazima najviše što se može reći je da je vadžib.
Obavljanje džume u džematu sa određenim brojem klanjača
Ispravno je, a Allah zna najbolje, da je najmanji broj klanjača koji čini džemat u ostalim namazima takođe i u džumi-namazu, tj. dvije osobe. A dokaz za to je vjerodostojan hadis od Ibn'Abbasa, radijallahu ‘anhuma, u kojem se navodi da je noćio kod tetke Mejmune, radijallahu ‘anha, žene Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, pa je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, ustao i klanjao noćni namaz, a onda mu se Ibn ‘Abbas pridružio te su klanjali u džematu. (Buharija 699 i Muslim 763.) Onaj ko tvrdi da se džuma razlikuje po ovom pitanju, treba da donese validan dokaz.
Dozvola vladara
Nema dokaza da je šart valjanosti džume-namaza dozvola od vladara, na čemu su hanefije, nasuprot džumhuru učenjaka koji to ne uslovljavaju.
Neobavljanje džume-namaza na više mjesta u jednom gradu bez potrebe
Takođe, nema dokaza da je zabranjeno obavljati više džuma u jednom mjestu bez potrebe kao što je tijesan prostor i slično. Najjači dokaz da je ovo šart valjanosti džume je sunnet Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, ashaba i tabi'ina, tj. oni nisu obavljali osim jednu džumu u jednom mjestu. Nema sumnje da ovaj dokaz najviše na što može upućivati je da je to mustehab, a da bude vadžib ili šart, pa to je daleko. Učenjak Ševkani kaže da ovakvi dokazi ne upućuju ni da je mustehab, a kamoli vadžib ili šart.
Da se klanja u naseljenom mjestu, gradu ili selu
Ispravno je oko ovog šarta, a Allah zna najbolje, da je džumu obaveza klanjati na selima i u bilo kom mjestu, na što upućuju dva hadisa od kojih je jedan vjerodostojan, a drugi hasen (dobar), kao i predaja od Omera, radijallahu ‘anhu.
Prvi hadis bilježi Buharija od Ibn ‘Abbasa, radijallahu ‘anhuma, u kome kaže da prva džuma koja je klanjana poslije džume u Medini je džuma u mjestu Džuvasa u Bahrejnu, a ono je jedno od sela plemena Abdul-kajs. (Buharija 892.)
Drugi hadis je onaj u kojem kaže Ka'b ibn Malik da je prvu džumu sa njima klanjao Esad ibn Zurare, radijallahu ‘anhum, u selu blizu Medine, koje se zove Neki'ul-hadamat. (Bilježe ga Ebu Davud i Ibn Madže, Ibn Hadžer je hadis ocijenio dobrim).
A kaže Omer, radijallahu ‘anhu: “Klanjajte džumu gdje god bili!” (Bilježi ga Ibn ebi Šejbe u svom Musannefu 2/101.)
Da se klanja u džamiji i za imamom koji nije musafir
Ovaj sedmi šart ili ove dvije stvari su šart ispravnosti džume samo kod malikija, tako kod njih džuma nije ispravna ako se klanja u kućama, dvorištu kuća, na otvorenom zemljištu ili napuštenim mjestima. Oni imaju četiri šarta za objekat koji se smatra džamijom i navode detalje za koje nema potrebe da ih ovdje navodimo, jer nemaju dokaz kojeg je vrijedno ovdje navesti i komentarisati. Osnov je da to nije šart i nema šerijatskog teksta koji ukazuje na obrnuto. A Allah zna najbolje.
Prema tome, dozvoljeno je da se džuma klanja u privatnoj kući ako je daleko mesdžid.
Ve billahi tevfik.
http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeUDALJENOST NA KOJOJ NIJE VADŽIB IĆI NA DŽUMU
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Kao odgovor na ovo pitanje obradit ću, uz Allahovu pomoć, mes'elu koja govori o udaljenosti na kojoj osoba postaje obavezna da ide na džumu namaz. Naime, islamski pravnici imajviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Kao odgovor na ovo pitanje obradit ću, uz Allahovu pomoć, mes'elu koja govori o udaljenosti na kojoj osoba postaje obavezna da ide na džumu namaz.
Naime, islamski pravnici imaju veoma podijeljeno mišljenje oko udaljenosti na kojoj je muslimanu vadžib da prisustvuje džuma namazu.(Šerhu Sahihi Buhari od Ibn El-Bettala 2/494, Nejlul-evtar 3/268, Zehiretul-‘ukba16/65,)
Prvo mišljenje: Džuma je vadžib svakom onom ko se nakon džume može vratiti kući prije noći.
Ovo je stav Ibn Omera, Ebu Hurejre i Enesa, radijallahu anhum, Hasana El-Basrija, ‘Ata’, Nafi'e, ‘Ikrimeta, El-Hakema, Evza'ija i Ebu Sevra.
Dokazuju to hadisom od Ebu Hurejre, radijallahu anhu: „Džuma je obavezna onome ko stigne do noći svojoj porodici“. Bilježi ga Tirmizi, a slabim su ga ocijenili Ahmed, Tirmizi, Iraki, Albani i mnogi drugi. Nije ispravno dokazivanje sa ovim hadisom, kao što kaže ‘Iraki.
Drugo mišljenje: Džuma je vadžib onome ko čuje ezan.
Ovo je stav Abdullah ibn ‘Amra, radijallahu anhu, Se'id ibn El-Musejjiba, Malika, Šafije, Ahmeda i Ishaka.
Dokazuju to hadisom od Abdullah ibn ‘Amra, radijallahu anhu, kojeg bilježe Ebu Davud i Darekutni: „Džuma je obavezna onome ko čuje ezan“. Hadis je slab, u njemu su dvojica ravija čije stanje nije poznato. Slabim ga ocjenjuju Iraki, Albani (u nekim knjigama ga ocjenjuje dobrim) i drugi. Kažu da hadis podupiru riječi Uzvišenog: „O vjernici, kada se u petak na namaz pozove, kupoprodaju ostavite i pođite namaz obaviti; to vam je bolje, neka znate!“ (El-Džumua, 9.)
Treći mišljenje: Džuma je vadžib onome ko čuje ezan koji se uči jakim glasom sa zidina grada.
Ovo se prenosi od Malika.
Četvrto mišljenje: Džuma je vadžib na udaljenosti od deset milja (tj. oko 15 km).
Ovo je stav ‘Ata’.
Peto mišljenje: Džuma je vadžib na udaljenosti od šest milja (tj. oko 10 km).
Zastupa ga Zuhri.
Šesto mišljenje: Džuma je vadžib na udaljenosti od četiri milje (tj. ok 7 km).
Ovo je stav Rebi'e i Zuhrija.
Sedmo mišljenje: Džuma je vadžib na udaljenosti od tri milje (tj. oko 5 km).
Ovo je treće mišljenje Malika.
Kaže Malik da je to ustvari udaljenost do koje se čuje ezan.
Osmo mišljenje: Džuma je vadžib na udaljenost jednog ferseha, tj. približno tri milje.
A ovo je stav Ahmeda i Šafije. Kaže Ibn Kudame da je ovo stav i hanefija.
Deveto mišljenje: Džuma je obavezna samo onima koji su u naseljenom mjestu. A ko je van naseljenog mjesta njemu nije obavezna iako čuje ezan.
Ovo je stav učenjaka Kufe i hanefija.
Hanbelijski učenjak Ibn Redžeb u svom komentaru Buharijinog Sahiha (Fethul-bari 8/156-164) je drugačije pojasnio razilaženje učenjaka po ovom pitanju. Slično njemu je uradio i Ibn Kudame u El-Mugniju (2/266).
Rezime razilaženja po Ibn Redžebu je sljedeći:
(Prvo stanje) Onaj ko živi u naseljenom mjestu (gradu) u kojem se klanja džuma, njemu je vadžib da klanja džumu svejedno čuo ezan za džumu ili ne.
Ibn Redžeb ovo prenosi od tabi'ina ‘Ata’. Takođe, prenosi da je Enes, radijallahu anhu, živio u mjestu Ez-Zavije, koje je van Medine, a koje je bilo udaljeno dva ferseha (tj. šest milja, a što je oko 10 km) od Poslanikovog, sallallahu alejhi ve sellem, mesdžida, te bi nekada klanjao džumu, a nekada bi je izostavio.
Ako je onaj ko stanuje u naseljenom mjestu stanovnik tog mjesta, a ne musafir, njemu je vadžib da klanja džumu svejedno čuo ezan ili ne.
Ovo je stav Šafije i Ahmeda. Neki učenjaci kažu da oko ovoga nema razilaženja među učenjacima.
A ako je onaj ko stanuje u naseljenom mjestu musafir, većina učenjaka je na stavu da mu nije vadžib klanjati džumu, jer kao musafir ima olakšicu.
(Drugo stanje) Onaj ko živi izvan naseljenog mjesta (grada) u kojem se klanja džuma, da li je obavezan da klanja džumu sa muslimanima tog mjesta? To je pitanje oko kojeg se učenjaci razilaze.
Prvi stav: nije obavezan klanjati džumu sa stanovnicima naseljenog mjesta pa makar bio veoma blizu.
Ovo je mišljenje Sevrija, Ebu Hanife i sljedbenika njegovog mezheba.
Drugi stav: obavezan je klanjati sa njima džumu ako živi blizu tog mjesta, a nije obavezan ako živi udaljeno.
Ovo je stav većine učenjaka Ummeta.
Koja je to udaljenost na kojoj onaj koji živi van naseljenog mjesta postaje obavezan klanjati džumu sa mještanima naseljenog mjesta, oko toga se učenjaci razilaze na mnogo stavova:
1- Onaj ko čuje ezan, obavezan je prisustvovati džumi, a ko ne čuje nije.
Ovo je stav Šafije, Ahmeda, Ishaka, Abdullah ibn ‘Amra, radijallahu anhu, Se'id ibn El-Musejjiba i ‘Amr ibn Šuajba. Zatim je Ibn Redžeb naveo dokaze sa kojima to dokazuju, a koje smo već spomenuli.
2- Do udaljenosti jednog ferseha (tri milje, tj. oko 5 km) od mjesta gdje se klanja džuma, vadžib je prisustvovati.
Ovo je stav Se'id ibn El-Musejjiba, Lejsa, Malika, Muhamed ibn Hasana i Ahmeda u drugom rivajetu.
Kaže Ibn Redžeb da neki učenjaci hanbelijskog mezheba kažu da nema razlike između ovog i prethodnog stava, jer je ferseh najdalje što se može čuti ezan.
Imam Ahmed je rekao: „Džuma je obavezna onome ko čuje ezan, a ezan se čuje sa udaljenosti jednog ferseha“. Ista izreka se prenosi od imama Malika. Pa su tako prvi i drugi stav isti.
Zatim je Ibn Redžeb naveo nekoliko predaja koje idu u prilog ovom stavu, s tim da ih je ocijenio slabim.
3- Obavezan je do udaljenosti od 4 milje. (tj. oko 7 km)
Ovo je stav Ibn El-Munkedira, Zuhrija, Ikrime i Rebi'e.
4- Obavezan ja do udaljenosti dva ferseha ili 6 milja. (tj. oko 10 km)
Ovo se prenosi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, Neha'ija i Ishaka.
5- Obavezan ja do udaljenosti 4 i 5 fersha. (tj. oko 20 i 25 km)
Ovo se prenosi od Mu'aza i Muavije, radijallahu anhum.
6- Obavezan ja do udaljenosti od 7 milja. (tj. oko 12 km)
Ovo se prenosi od ‘Ata’. A u drugom rivajetu od njega: od 10 milja do 12.
Kaže Neha'i da je obaveza do dva ferseha (6 milja ili 10 km).
Prenosi se od Ebu Bekra ibn Muhammeda ibn ‘Amra ibn Hazma da je naredio da stanovnici Kuba'a, Zul-Hulejfe i manjih sela oko Medine prisustvuju džumi u Medini.
7- Obavezan je onaj ko, kada čuje ezan, izađe iz kuće i pristigne na džumu. Ovo je stav Rebi'e.
8- Obavezan je onaj ko se nakon džume može vratiti kući prije noći.
Ovo je stav Ibn Omera, Ebu Hurejre i Enesa, radijallahu anhum, Hasana El-Basrija, ‘Ata’, Nafi'e, ‘Ikrimeta, El-Hakema, Evza'ija, Ebu Sevra, Ebu Hajseme, Sulejmana ibn Davuda, Ahmeda i El-Džuzanija. Zatim je Ibn Redžeb naveo hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, koji smo već spomenuli, i pojasnio njegovu slabost. (ovo je rezime govora Ibn Redžeba po ovom pitanju)
Odabrano (radžih) mišljenje
Po ovom pitanju nije ništa vjerodostojno prenešeno od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Ashabi su se po ovom pitanju jako razišli. Stav skupine učenjaka da je onome ko živi u naseljenom mjestu (gradu ili selu) u kojem se klanja džuma vadžib da klanja džumu svejedno čuo ezan za džumu ili ne, je jako prihvatljiv da nemamo u savremeno doba veoma velikih gradova čiji prečnik dostiže 40,50 ili 60 km.
Od svih spomenutih mišljenja najbliži ispravnom je stav onih koji smatraju da je obavezan prisutstvovati džumi onaj ko čuje ezan, tj. do udaljenosti jednog ferseha (oko 5 km), ako uzmemo da je to udaljenost do koje se čuje ezan kako se prenosi od Ahmeda i Malika. Ovaj stav se može dakazivati sa opštim značenjem kur'anskog ajeta i hadisa kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu.
Kaže Uzvišeni: „O vjernici, kada se u petak na namaz pozove, kupoprodaju ostavite i pođite namaz obaviti; to vam je bolje, neka znate!“ (El-Džumua, 9.)
Bilježi Muslim od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je neki slijepac pitao Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da mu da olakšicu da klanja u kući (a ne u mesdžidu) jer nema nikoga da ga dovede u mesdžid. Pa ga je oslobodio. Međutim, čim je krenuo od njega, pozvao ga je i pitao da li on čuje ezan? Nakon potvrdnog odgovora slijepca, rekao mu je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: „Onda se odazovi (pozivu na namaz)“. Iako hadis govori o obavezi klanjanja farzova u džematu, još je preče da se on odnosi na džumu, kao što kaže učenjak Iraki.
Prema tome, onaj ko je udaljen (sa kućom ili radnim mjestom kada je džuma) od najbližeg mesdžida u kojem se klanja džuma više od 10, 15 ili 20 km, njemu nije vadžib da klanja džumu. Njemu i sličnima je obaveza, ako su u mogućnosti, da organizuju klanjanje džume u mjestu gdje se nalaze, u protivnom ostaje mu da klanjaju podne namaz.
Ve billahi tevfik.
http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeKADA SE ČINI SEHVI SEDŽDA PRIJE SELAMA A KADA POSLIJE?
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Sehvi sedždu je vadžib uraditi zbog tri stvari: kada se u zaboravu nešto doda u namazu, ili oduzme, ili se sumnja koliko se klanjalo. Pod dodavanjem se misli na dodavanje nekihviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Sehvi sedždu je vadžib uraditi zbog tri stvari: kada se u zaboravu nešto doda u namazu, ili oduzme, ili se sumnja koliko se klanjalo. Pod dodavanjem se misli na dodavanje nekih radnji koje su od namaza, poput: rukua, sedžde, kijama i slično. A pod oduzimanjem se misli isto tako na radnje koje su od namaza a čine rukn ili vadžib namaza, poput: rukua, sedžde, cijelog rekata ili prvog sjedenja.
Pa tako ako pri klanjanju zaboravi jednu sedždu, na primjer, i sjeti se toga dok je još u namazu, obavezan je dodati još jedan rekat na mjesto tog u kojem je zaboravio sedždu, a zatim da učini sehvi sedždu. A ako se nakon namaza sjeti da je zaboravio sedždu onda treba klanjati još jedan rekat i učiniti sehvi sedždu.
A ako sumnja koliko je rekata klanjao ili na koji rekat je prispio za imamom uzima uvijek manji broj i na njega doda ostali dio namaza, a zatim učini sehvi sedždu. Ako sumnja da je izostavio neki rukn namaz, poput sedžde, uzima kao da je nije ni obavio, te obnovi taj rekat i učini sehvi sedždu.
Ispravno je da se ne čini sehvi sedžda zbog dodavanja ili oduzimanja u zaboravu riječi u namazu, poput učenja, dova i slično, jer ono što je prenešeno u hadisima odnosi se samo na radnje.
Po pitanju toga kada se sehvi sedžda čini prije selama a kada poslije, veliko je razilaženje među učanjacima, jer je taško na osnovu onog što je prenešeno u hadisima načiniti neko jednoobrazno pravilo. Zato je nabliže da se po ovom pitanju radi onako kako je došlo u hadisima.
Pa je tako propisano činiti sehvi sedždu prije selama u dvije situacije: prva – kada ima sumnju koliko je klanjao i druga – kada zaboravi prvi tešehhud.
Dok se sehvi sedžda čini poslije selama u dva slučaja: prvi – kada preda selam a izostavio je jedan, dva ili tri rekata, i drugi – kada doda jedan rekat više.
Dokaz za sve ovo je sam postupak Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u takvim situacijama što je prenešeno u vjerodostojnim predajama. U svim drugim slučajevima klanjač ima izbora da učini sehvi sedždu prije ili poslije selama, jer nema dokaza koji ga obavezuju na jedno od tog dvoga. A ako klanjač zaboravi učiniti sehvi sedždu treba je uraditi kad god se sjeti pa makar prošlo mnogo vremena, a namaz mu je ispravan.
Ve billahi tevfik.
http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeKLANJANJE MUSAFIRA ZA IMAMOM KOJI NIJE MUSAFIR
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Ako musafir klanja za imamom koji nije musafir, vadžib mu je da klanja potpun namaz kao i imam. ovo je stav većine učenjaka Ummeta. Takođe, ovo se prnosi od Ubn Abbasa i Ibn Omviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Ako musafir klanja za imamom koji nije musafir, vadžib mu je da klanja potpun namaz kao i imam. ovo je stav većine učenjaka Ummeta. Takođe, ovo se prnosi od Ubn Abbasa i Ibn Omera, radijallahu anhuma.
Bilježe Buharija i Muslim hadis u kojem je došlo da je Poslanik, sallallhu alejhi ve sellem rekao: „Imam je postavljen da bi se slijedio.“
Bilježi Muslim u svom Sahihu od Nafie da Ibn Omer, radijallahu anhuma, kada bi klanjao iza imama (kao musafir), klanjao bi četiri rekata, a kada bi klanjao sam (kao musafir), klanjao bi dva rekata.
Upitan je Ibn Abbas, radijallahu anhuma: „Šta je sa musafirom koji klanja dva rekata pa klanja sa imamom četiri rekata?“ On mu odgovori: „To je sunnet.“ (Bilježi ga Ahmed, a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim u knjizi Irvaul-galil 3/29)
A ako hoće musafir da spoji taj namaz koji je klanjao za imamom sa drugim namazom poslije njega, što mu je dozvoljeno jer je musafir, na njemu je da odmah nakon klanjanog farza za imamom klanja drugi namaz skraćeno, svejedno u džematu sa drugim musafirima ili sam bez džemata.
Ve billahi tevfik.
Izvor: http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeOSTAVLJANJE NAMAZA U DŽEMATU (ili džume) ZBOG GRIPE I SLIČNIH BOLESTI
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: O gripi Gripa je zarazna bolest primarno disajnog sistema uzrokovana virusom koji se prenosi kapljicama u zraku nastalim kihanjem ili kašljanjem zaražene osobe. Većina se ljudiviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
O gripi
Gripa je zarazna bolest primarno disajnog sistema uzrokovana virusom koji se prenosi kapljicama u zraku nastalim kihanjem ili kašljanjem zaražene osobe. Većina se ljudi oporavlja u roku od sedmicu dana, dok kod starijih osoba i onih s astmom, srčanim i plućnim bolestima mogu se javiti komplikacije u obliku bronhitisa ili upale pluća.
Zbog visoke zaraznosti i širenja gripe često se pojavljuje u epidemijama. Svake godine više milijona ljudi oboli od gripe, a smrtnost je manja od jedan posto.
Postoje tri tipa virusa gripe.
– Tip A je najopasniji, napada mnoge sisavce i ptice, uzrokuje većinu bolesti u čovjeka te je najizgledniji da stvori epidemiju.
– Tip B napada ljude i ptice te može isto uzrokovati epidemije.
– Tip C utječe samo na ljude i ne uzrokuje epidemije.
Opravdanja za ostavljanje namaza u džematu
Prenosi Ibn Abbas, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko čuje ezan pa se ne odazove-nema namaza osim ako ima opravdanje (uzur)“.Bilježe ga Ibn Madže, Hakim, Ibn Hibban, Bejheki i Darekutni. Vjerodostojnim su ga ocijenili Hakim, Ibn Hibban, Zehebi, Nevevi, Albani i Šu'ajb Arnaut. Skupina muhaddisa, poput Darekutnija, kaže da je hadis mevkuf, tj. da su to riječi ashaba Ibn Abbasa, radijallahu anhuma.
U slabom rivajetu istog hadisa kod Ebu Davuda na upit šta je uzur (opravdanje), Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je rekao: „Strah ili bolest“.
Sa ovim hadisom fakihi dokazuju opšte pravilo da je dozvoljeno izostaviti klanjanje farz namaza u džematu ako za to postoji šerijatski prihvatljivo opravdanje.
Od opravdanja za ostavljanje namaza u džematu na osnovu vjerodostojnih dokaza ili valjanog kijasa (analogije) islamski pravnici navode sljedeća stanja:
– bolest zbog koje se ne može otići u džemat ili sa kojom će se naštetiti drugim džematlijama,
– strah od oboljenja,
– prisustvo jela, a proučen je ikamet,
– trpljenje velike ili male nužde,
– strah,
– jedenje crvenog ili bijelog luka,
– oduživanje imama u namazu,
– putovanje,
– san,
– zaborav.
Propis ostavljanja namaza u džematu zbog gripe
Islamski pravnici su pojasnili kakva je to bolest zbog koje je opravdano izostaviti klanjanje u džematu:
1 – bolest zbog koje bolesnik ne može otići u džemat, ili bi se bolest povećala ili bi time uzrokovano sporije izlječenje ako bi otišao.
2 – bolest sa kojom će naštetiti drugim džematlijama, poput zaraznih bolesti, ili im činiti ezijet ako prisustvuje namazu.
Kaže Ibn Kudame (El-Mugni 1/451): „Bolesnik ima opravdanje u ostavljanju namaza u džematu i džume po stavu velike većine učenjaka.
Kaže Ibn El-Munzir: Nije mi poznato da ima razilaženja među učenjacima oko dozvole bolesniku da izostavi klanjanje u džematu“. Zatim je Ibn Kudame naveo gore spomenuti hadis od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, sa dodatkom kod Ebu Davuda.
Takođe, naveo je slučaj zabilježen u hadisima Buharije i Muslima da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, izostavljao klanjanje i predvođenje namaza kada je bio u smrtnoj bolesti i govorio je: „Naredite Ebu Bekru neka predvodi namaz“.
Kaže Nevevi (El-Medžmu’ 4/205): „Kažu učenjaci našeg (šafijskog) mezheba da je od opravdanja ostavljanja klanjanja u džematu da klanjač bude bolestan tako da hodanje teško pada, pa i ako je u mogućnosti, ali mu to šteti i čini teškoću, jer kaže Uzvišeni Allah „I On vam u vjeri nije ništa teško propisao“. A ako je bolest lagana zbog koje hodanje ne predstavlja poteškoću, poput zubobolje, lakše glavobolje i lagane gripe, to nije opravdanje. Učenjaci su postavili pravilo dozvole ostavljanja džemata zbog bolesti: da bolest stvara teškoću, poput teškoće hodanja kada pada kiša“.
A ako je bolesnik bolestan zaraznom i prijelaznom bolešću, to je valjano šerijatsko opravdanje za ostavljanje namaza u džematu kako ne bi nanosio štetu klanjačima i činio im time ezijet. Pa čak kada bi mu se i zabranilo da dolazi u mesdžid dok ne ozdravi bilo bi ispravno, jer je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio da se bolesne deve spajaju sa zdravim.
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Nikako ne dovodite bolesne (deve) kod zdravih“.
Prema tome, lagana gripa ili ona koja je u svom početku ili završetku nije šerijatsko opravdanje za ostavljanje namaza u džematu. Dok je teža gripa opravdanje za ostavljanje namaza u džematu, jer je zarazna i jer bolesiku stvara teškoću pri hodanju. Dovoljno je to što je zarazna da bude razlog ostavanjanja klanjanja u džematu.
Ve billahi tevfik.
© 2016 http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeOTKRIVANJE AVRETA U NAMAZU – da li kvari namaz?
ejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Šta je stidno mjesto (avret) u namazu Stidno mjesto u namazu, čije pokrivanje je šart valjanosti namaza, kod muškaraca su dijelovi tijela između pupka i koljena kod džumhura (većviše
ejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Šta je stidno mjesto (avret) u namazu
Stidno mjesto u namazu, čije pokrivanje je šart valjanosti namaza, kod muškaraca su dijelovi tijela između pupka i koljena kod džumhura (većine) učenjaka. Kod hanabila je obaveza pokriti i jedno rame.
Dok je stidno mjesto u namazu kod žena čitavo tijelo žene osim lica i šaka kod džumhura (većine), a oko pokrivanja gornjeg dijela stopala učenjaci se razilaze.
Otkrivanje avreta u namazu
Nema razilaženja među učenjacima, osim kod veoma male skupine, da je pokrivanje stidnog mjesta u namazu šart valjanosti namaza.
Takođe, nema razilaženja da je pokvaren namaz klanjaču koji namjerno otkrije stidno mjesto u namazu. A učenjaci se razilaze oko valjanosti namaza ako se nenamjerno otkrije stidno mjesto u toku namaza. Po tom pitanju opštepoznata su dva mišljenja:
Prvo mišljenje: da otkrivanje avreta u namazu, svejedno namjerno ili nenamjerno, kvari namaz ako ga klanjač odmah ne pokrije.
Ovo je stav većine učenjaka, na tome su hanefije, malikije i šafije. (Hašijetu Ibn ‘Abidin 1/273, Mevahibul-dželil 1/498, El-Medžmu 13/166)
Da bi namaz bio pokvaren zbog otkrivanja avreta hanefije uslovljavaju dvije stvari:
1- da se otkrije četvrtina (pa naviše) nekog organa i
2- da to otkrivanje traje duže od obavljanja jednog rukna namaza.
To jest, ako se otkrije manje od četvrine nekog organa i traje kraće od vremena obavljanja tog rukna u toku kojeg se otkrilo, onda namaz nije pokvaren.
Zagovorači ovog stava svoje mišljenje dokazuju opštim argumentima koji obavezuju klanjača da pokrije avret u toku namaza.
Drugo mišljenje: nenamjerno otkrivanje većeg dijela tijela (avreta) u namazu u kratkom vremenu ne kvari namaz, takođe otkrivanje manjeg dijela tijela (avreta) duže vremena ne kvari namaz, poput toga da vjetar podigne odjeću i otkrije avret.
Ovo je stav hanabila. (Keššaful-kinna'a 1/269)
Oni to dokazuju hadisom kojeg bilježi Buharija u svom Sahihu od ‘Amr ibn Seleme, radijallahu anhu. On kaže da su njegov otac i još nekoliko ljudi iz njihovog naroda otišli kao delagacija ispred svog naroda kod Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Pa ih je poučio namazu i rekao da ih predvodi onaj ko najviše zna Kur'ana, a on je znao najviše iz Kur'ana, pa su ga postavili da im predvodi namaz. Jednom prilikom klanjajući kao imam u kratkom žutom ogrtaču koji kada padne na sedždu otkrije mu se stidno mjesto, pa je jedna žena koja je sa njima klanjala rekla: „Pokrijte stidno mjesto vašeg učača (imama)“, te su mu kupili amansku košulju. Nato je on rekao: „Nisam se obradovao ničemu nakon primanja islama kao radošću zbog toga (te košulje)“.
Kažu hanabile da nije prenešeno da su Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, ili neko od ashaba negirali to što su klanjali za imamom kojem se otkrivalo stidno mjesto u toku namaza.
Odabrano mišljenje je stav hanabila zbog spomenutog hadisa, a Allah zna najbolje.
Prema tome, kome se nenamjerno otkrije avret u namazu, čim to vidi ili sazna treba odmah da ga pokrije, a namaz mu je ispravan i ne treba ga prekidati niti ponavljati.
Ve billahi tevfik.
© 2016 http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeKLANJANJE ŽENE OTKRIVENE KOSE
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Ako se ženi nenamjerno otkrije dio kose u namazu i tako klanja čitav namaz, nije dužna naklanjati taj namaz kada to vidi na kraju namaza. Međutim, ako u toku namaza vidi ili saviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Ako se ženi nenamjerno otkrije dio kose u namazu i tako klanja čitav namaz, nije dužna naklanjati taj namaz kada to vidi na kraju namaza. Međutim, ako u toku namaza vidi ili sazna da je dio kose otkriven treba odmah da ga pokrije dok je još u namazu, a namaz mu joj ispravan i ne treba ga prekidati niti ponavljati.
Detaljan odgovor o otkrivanju avreta u namazu, stavovima učenjaka i argumentima, pročitaj na ovom linku:
http://www.ehlus-sunne.ba/index.php/namaz-dzemat/611-otkrivanje-avreta-u-namazu-da-li-kvari-namaz
Ve billahi tevfik.
Izvor: http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjePROPIS IZGOVARANJA NAGLAS AMIN ŽENAMA U DŽEMATU
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Hadisi u kojima se navodi izgovaranje „Amin“ nakon učenja Fatihe su došli u opštoj formi te se odnose na svakog klanjača, tj. kako na muškarce tako i na žene. Što znači da je iviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Hadisi u kojima se navodi izgovaranje „Amin“ nakon učenja Fatihe su došli u opštoj formi te se odnose na svakog klanjača, tj. kako na muškarce tako i na žene. Što znači da je i ženama, u osnovi, mustehab da izgovaraju „Amin“ nakon učenja Fatihe.
Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik sallallahu alejhi ve sellem, kada bi završio učenje Ummul-Kur'an, podigao bi glas i rekao: ‘Amin.'“ Bilježi ga Darekutni i Hakim. Darekutni ga ocjenjuje dobrim, a Hakim vjerodostojnim. Kaže Ibn Hadžer u „Telhisu“: „Darekutni je rekao: ‘Lanac prenosilaca je dobar.’ Hakim je rekao: ‘Vjerodostojan je po uvjetima Buharije i Muslima.’ A Bejheki je rekao: ‘Hasen-sahih.'“
Kaže imam Nevevi u knjizi El-Medžmu’ (3/371): „Izgovaranje „Amin“ nakon Fatihe je sunnet svakom klanjaču, svejedno bilo imamu, muktediji, onom ko klanja sam, muškarcu, ženi, djetetu, onom ko stoji, sjedi, leži (iz opravdanog razloga), onome ko klanja farz ili nafilu, u namazima u kojima se uči naglas ili u sebi. Oko ovoga nema razilaženja među našim učenjacima (misli na šafijski mezheb)“.
Sa druge strane, ženi je zabranjeno da podiže glas u prisustvu muškaraca stranaca, pa ako žena klanja u džematu sa muškarcima koji joj nisu mahremi neće izgovarati „Amin“ naglas nego u sebi ili jako tiho. Dokaz za to je hadis u kojem je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio ženama da izgovaraju „Subhanallah“ kada treba popraviti ili upozoriti imama u namazu da je napravio grešku; na njima je da udare rukom o ruku (pljesnu).
Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Tesbih (riječi: subhanellah) je za muškarce, a tasfik (udaranje rukom o ruku) za žene.“ Hadis je mutefekun alejhi, a Muslim dodaje: „U namazu.“
Kaže Ibn Hadžer u „Fethul-bari“ (3/77): „Ženama je zabranjeno da izgovore ‘Subhanallah’ jer im je naređeno uopšteno da stišavaju glas u namazu zbog bojazni da ne bude fitna (muškarcima), a muškarcima je zabranjeno pljeskanje jer je to svojstveno ženama“.
Ali ako žena klanja sa muškarcima koji su joj mahremi ili samo sa ženama ili klanjaju i muškarci i žene skupa, ali su žene u posebnoj prostoriji i ne postoji bojazan da će njihov glas doprijeti do muškaraca, onda im je mustehab da i one izgovaraju „Amin“ naglas.
Kaže Ibn Kudame u „El-Mugni“ (3/38): „Žene izgovaraju naglas u namazima u kojima se uči naglas, a u prisustvu muškaraca ne izgovaraju naglas, osim ako su muškarci njeni mahremi, onda nema smetnje“. Ovo isto potvrđuje imam Nevevi u „El-Medžmu“ (3/390).
Ve billahi tevfik.
© 2016 http://www.ehlussunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeJE LI DIZANJE RUKU U NAMAZU DEROGIRANO!
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Prenose od 14 ashaba u vjerodostojnim hadisima da je dizanje ruku na tri mjesta u namazu mimo početnog tekbira potvrđeni sunet. Ti hadisi nisu derogirani, to je neosnovana i doviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Prenose od 14 ashaba u vjerodostojnim hadisima da je dizanje ruku na tri mjesta u namazu mimo početnog tekbira potvrđeni sunet. Ti hadisi nisu derogirani, to je neosnovana i dokazom nepotvrđena tvrdnja.
Sa druge strane, hadisi od Ibn Mes'uda i Bera’ ibn ‘Aziba, radijallahu anhuma, u kojima je došlo da se ruke ne dižu osim na početnom tekbiru nisu vjerodostojni da bi se po njima radilo a kamoli da bi oni derogirali hadise koji potvrđuju dizanje ruku.
A tvrdnja da su Ahmed, Ebu Davud, Nesai i Trmizi na stavu da je hadis Ibn Omera, radijalahu anhu, ili nekog drugog ashaba (o dizanju ruku mimo početnog tekbira) derogiran i da se po njemu ne postupa je čista i notorna laž. Ve billahi tevfik.
Detaljan odgovor na potpuno slično pitanje pročitaj na ovom linku:
http://www.zijad-ljakic.com/index.php?option=com_content&view=article&id=210:dizanje-ruku-u-namazu-mimo-poetnog-tekbira-derogirano&catid=64:namazdemat&Itemid=44
Ve billahi tevfik. 2016 ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manjeKAKO SE DOKLANJAVAJU PROPUŠTENI REKATI?
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim: Odgovor na ovo pitanje se vraća na poznatu mes'elu: da li je muktediji (onaj ko klanja za imamom), kada zakasni na dio namaza, ono što klanja sa imamom prvi ili zadnji dio njegviše
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Odgovor na ovo pitanje se vraća na poznatu mes'elu: da li je muktediji (onaj ko klanja za imamom), kada zakasni na dio namaza, ono što klanja sa imamom prvi ili zadnji dio njegovog namaza? Po ovom pitanju učenjaci imaju tri stava.
Prvi stav – ono našto je muktedija pristigao od namaza je njemu prvi dio njegovog namaza, a ono što doklanjava nakon selama je zadnji dio njegovog namaza.
Ovo je stav skupine ashaba i tabi'ina, šafijskog mezheba, rivajet od Malika i rivajet od Ahmeda. (El-Evsat 4/238, Mugnil-muhtadž 1/260, El-Mudevvene 1/97, El-Insaf 2/225)
Dokazuju sa hadisom mutefekun alejhi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, u kojem je došlo da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada čujete ikamet, pođite na namaz i budite smireni i dostojanstveni. Nemojte žuriti. Ono što stignete klanjajte, a ono što vam promakne upotpunite.“
Kažu: „upotpunjavanje“ nečega ne biva osim nakon činjenja prvog dijela.
Na osnovu ovoga: ako neko stigne na zadnji rekat akšam-namaza, nakon selama imama naklanjava jedan rekat na kojem uči Fatihu i suru, zatim čini tešehhud, a zatim klanja zadnji rekat na kojem uči samo Fatihu. A na rekatu kojeg je klanjao sa imamom trebao je učiti Fatihu i suru.
Drugi stav – ono našto je muktedija pristigao od namaza to je njemu zadnji dio njegovog namaza, a ono što doklanjava nakon selama je prvi dio njegovog namaza.
Ovo je stav Ebu Hanife, hanbelijskog mezheba i rivajet od Malika. (Hašijetu Ibn Abidin 1/622, Keššaful-kinna'a 1/461, Et-Temhid 20/234)
Oni dokazuju svoj stav sa istim hadisom mutefekun alejhi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, ali sa rivajetom u kojem je došlo da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ono što stignete klanjajte, a ono što vam promakne naklanjajte.“
Kažu: „naklanjajte“ znači da se naklanja prvi dio propuštenog namaza.
Po ovom stavu: ako neko stigne na zadnji rekat akšam-namaza, nakon selama imama doklanjava prva dva rekata akšama, na kojima uči Fatihu i suru.
Treći stav – spoj između dva prethodna stava na način da ono što doklanjava od tešehhuda je zadnji dio namaza, a ono što uči na rekatima je prvi dio namaza.
Ovo je stav malikijskog mezheba, Ebu Jusufa i Muhammeda Eš-Šejbanija od hanefija. (Hašijetu Ibn Abidin 1/401, Hašijetu ed-Dusuki 1/346)
Dokaz im je spoj između oba rivajeta hadisa: prvi „a ono što vam promakne upotpunite“ – dokaz da se naklanjavaju radnje, tj. propušteni tešehhud, i drugi „a ono što vam promakne naklanjajte“ – dokaz da se naklanja ono što se uči na prvim rekatima. Oni rade po poznatom pravilu iz Usulul-fikha: Ako je moguće da se spoje dva dokaza, treba ih spojiti.
Odabrano mišljenje je prvi stav učenjaka, tj. da ono našto je muktedija pristigao od namaza to je njemu prvi dio njegovog namaza, a ono što doklanjava nakon selama je zadnji dio njegovog namaza, jer i jedan i drugi rivajet „a ono što vam promakne upotpunite“ i „a ono što vam promakne naklanjajte“ se odnose na isto, a to je da se naklanja ono što se izostavilo od namaza, a naklanjavanje ide po redosljedu.
A klanjati prvo zadnji dio pa onda prvi dio namaza, na čemu je drugi stav učenjaka, to je oprečno redosljedu klanjanja namaza. Treći stav je veoma težak i komplikovan za praktičnu primjenu.
Ve billahi tevfik.
© 2016 http://www.ehlus-sunne.ba
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com
Vidi manje