POKRIVANJE PODBRATKA ŽENE (vadžib ili ne)

Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.

Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:

U odgovoru na ovo pitanje akcenat će biti na definiciji podbratka i lica u fikhskoj literaturi, jer nema šerijatskih tekstova po ovom pitanju.

Definicija podbratka u fikhskoj enciklopediji i da li je dio lica ili ne?

U poznatoj fikhskoj enciklpedija (El-Mevsu'atu el-fikhijje el-kuvejtijje 21/214-215) kod termina „podbradak“ (zekan) je navedeno jezičko i terminološko značenje termina podbradak. U njoj se navodi da se u arapskom jeziku podbratkom naziva mjesto gdje se sastaju dvije vilice sa njihove donje strane. Terminološka definicija podbratka je ista kao i jezička.

Takođe, u enciklopediji stoji: „Složni su islamski pravnici da je podbradak dio lica, te da ga je vadžib oprati pri abdestu“. Zatim u nastavku: „Nema razilaženja među islamskim pravnicima oko obaveze pranja podbratka na kojem je izrasla rijetka brada kroz koju se vidi tijelo i koja ga ne sakriva od posmatrača. A što se tiče guste brade koja izrase na podbratku, vadžib je oprati njen vanjski dio jer je ona izrasla na mjestu (podbratku) koje je farz oprati …“. (El-Mevsu'atu el-fikhijje el-kuvejtijje 21/215)

Iz gore spomenutog se razumije da je podbradak sastavni dio lica, da ga je obaveza prati pri abdestu. A to znači, da žena kada klanja ili koja javno ne nosi nikab nije obavezna pokriti podbradak jer je on sastavni dio lica koji je dozvoljeno otkriti.

Definicija lica i njegove granice

Šta se podrazumijeva pod licem i koje su njegove granice, to nije došlo pojašnjeno u šerijatskim tekstovima Kur'ana i Sunneta. O definiciji i granicama lica govorili su islamski pravnici u poglavlju o abdestu. Pošto je pranje lica rukn abdesta na tom mjestu u fikhskim knjigama su islamski pravnici definisali granice lica koje je vjernik obavezan oprati pri uzimanju abdesta.

Definicija lica u fikhskim enciklopedijama

Kod termina „lice“ u fikhskoj enciklopediji definicija lica glasi: „Lice je ono što je između mjesta gdje niče kosa (iznad čela) do donjeg dijela podbratka uzdužno, i između jagodica ušiju popriječno“. (El-Mevsu'atu el-fikhijje el-kuvejtijje 42/364)

Iz ove definicije se jasno vidi da je podbradak sastavni dio lica, što znači da ga žena u namazu, niti van njega ona koja ne nosi nikab, ne mora pokrivati.

Kaže Vehbetu Ez-Zuhajli u svojoj enciklopedijskoj knjizi „El-Fikh el-islami ve edilletuhu“ (1/367): „Definicija lica je: uzdužno ono što je između uobičajnog mjesta gdje niče kosa do zadnjeg dijela podbratka, ili od od vrha čela do donjeg dijela podbratka“.
„وحده طولاً: ما بين منابت شعر الرأس المعتاد، إلى منتهى الذقن، أو من مبدأ سطح الجبهة إلى أسفل الذقن“.

U fikhskoj knjizi „El-Fikhu alel-mezahibi el-erbe'ati“ (1/59) navodi autor da je definicija lica kod četiri mezheba, hanefijskog, malikijskog, šafijskog i hanbelijskog, sljedeća: „od uobičajnog mjesta gdje niče kosa do zadnjeg dijela podbratka“, samo se razilaze oko brade koja naraste da li je nju vadžib prati pri abdestu ili ne.

Iz gore navedenog je jasno da je podbradak sastavni dio lica.

Definicija lica u fikhskim knjigama četiri mezheba

Pošto oko poprečne granice lica nema razilaženja, tj. da je ona od uha do uha, nećemo je u mnogim narednim definicijama ni navoditi.

Definicija lica u knjigama hanefijskog mezheba:

U knjizi Tebjinul-hakaik (1/2): „Definicija lica: uzdužno od početka kose do završetka donjeg dijela podbratka, …“.
„حَدُّ الْوَجْهَ طُولًا مِنْ قِصَاصِ شَعْرِهِ إلَى أَنْ يَنْتَهِيَ إلَى أَسْفَلِ الذَّقَنِ“

Došla je u knjizi Bedai'u es-sanai'i (1/3): Da je lice „od početka kose do donjeg dijela podbratka, …“.
„أَنَّهُ مِنْ قِصَاصِ الشَّعْرِ إلَى أَسْفَلِ الذَّقَنِ“

A u knjzi El-Bahru er-raik (1/12): Da je lice „od početka kose do donjeg dijela podbratka, …“.

Definicija lica u knjigama malikijskog mezheba:

U knjzi Mevahibul-dželil (1/184): „Da je definicija lica: uzdužno odakle uobičajno niče kosa na glavi do zadnjeg dijela podbratka, …“.
„أَنَّ حَدَّ الْوَجْهِ طُولًا مِنْ مَنَابِتِ شَعْرِ الرَّأْسِ الْمُعْتَادِ إلَى مُنْتَهَى الذَّقَنِ“

A u knjzi Šerhu Muhtesari Halili (1/121): „Ono što je između uobičajnog mjesta gdje niče kosa do zadnjeg dijela podbratka, …“.
„مَا بَيْنَ (مَنَابِتِ شَعْرِ الرَّأْسِ الْمُعْتَادِ) إلَى مُنْتَهَى الذَّقَنِ“

Definicija lica u knjigama šafijskog mezheba:

U knjizi El-Medžmu’ (1/371): „Lice je uzdužno ono što je između mjesta gdje niče kosa do podbratka i zadnjeg dijela vilične kosti“.
„والوجه ما بين منابت شعر الرأس إلى الذقن ومنتهى اللحيين طولا“

U knjizi Revdatut-talibin (1/51) je pojašnjeno šta treba oprati od lica: „Pranje lica. Vadžib je pranjem obuhavatiti čitavo lice: od vrha čela do zadnjeg dijela podbratka uzdužno, i od uha do uha poprečno“.
„غَسْلَ الْوَجْهِ، وَيَجِبُ اسْتِيعَابُهُ بِالْغَسْلِ وَحْدَهُ، مِنْ مَبْدَأِ تَسْطِيحِ الْجَبْهَةِ إِلَى مُنْتَهَى الذَّقْنِ طُولًا، وَمِنَ الْأُذُنِ إِلَى الْأُذُنِ عَرْضًا“

A u knjzi Mugnil-muhtadž (1/172): „Pranje lica, a ono je između uobičajnog mjesta gdje raste kosa i krajnjeg dijela vilica, i ono što je između ušiju“.
„غَسْلُ وَجْهِهِ، وَهُوَ مَا بَيْنَ مَنَابِتِ رَأْسِهِ غَالِبًا وَمُنْتَهَى لَحْيَيْهِ، وَمَا بَيْنَ أُذُنَيْهِ“

Definicija lica u knjigama hanbelijskog mezheba:

U knjizi El-Mugni (1/85): „Lice je od mjesta gdje niče kosa do nagetog dijela vilične kosti i podbratka“.
„وهو من منابت شعر الرأس إلى ما انحدر من اللحيين والذقن“

U knjizi El-Mubdi'u (1/101): „Od mjesta gdje niče kosa do nagetog dijela vilične kosti i podbratka uzdužno“.
„من منابت شعر الرأس إلى ما انحدر من اللحيين والذقن طولا“

U knjizi El-Ikna'u (1/26): „Od uobičajnog mjesta gdje niče kosa sa nagetim dijeloma vilične kosti i podbratka uzdužno“.
„من منابت شعر الرأس المعتاد غالبا مع ما انحدر من اللحيين والذقن طولا“

Rezime

Shodno gore navedenom, podbradak žene je sastavni dio lica koji je njoj dozvoljeno otkriti u namazu ili van njega, ako ne pokriva lice.

U arapskom svijetu su žene šija-rafidija prepoznatljive po pokrivanju podbratka, dok kod žena sunija to nije uobičajena praksa. Ali u svakom slučaju ibret nije u praksi jednih ili drugih nego u pojašnjenju granica lica od strane islamskih pravnika.

Komentar na video i odgovor

Prvo – ono što bode u oči na ovim videima i odgovoru je tvrdnja da nema razilaženja među islamskim pravnicima (ili četiri mezheba) da su granice lica uzdužno od mjesta gdje niče kosa do dna brade, tj. da podbradak ne ulazi u bradu i da je ga vadžib ženama pokriti.

Ne znam na koje knjige su se vraćali, gdje su ovo iskopali i odakle im se greška potkrala?! U tekstu i citatima koje sam gore spomenuo je dovoljan odgovor na spomenuto.

Drugo – da su barem spomenuli razilaženje po ovom pitanju koje bi se moglo razumjeti iz nekih definicija lica, stvar bi bila blaža i lakša za razumjeti.

Treće – svakom se može greška potkrasti, savršenstvo pripada samo Allahu.

Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com