Da li je ženi dozvoljeno da presadi jajnik da bi mogla roditi dijete?

Jajnik je genitalni reproduktivni organ i dio je ženskog spolnog sustava. Odgovoran je za lučenje određenih hormona, a njegova primarna funkcija jeste proizvodnja jajnih ćelija neophodnih za oplodnju i formiranje fetusa. Mnogi savremeni učenjaci stanovišta su da presađivanje jajnika nije dozvoljeno, jer, prema tvrdnjama stručnjaka iz te oblasti, presađivanje jajnika uzrokuje prenošenje nasljednih osobina žene davaoca organa na djecu primateljice organa, što vodi sumnjama po pitanju porijekla, a to je šerijatom zabranjeno. Takvo mišljenje zauzeo je Kolegij islamskog prava i Vijeće visokorangiranih učenjaka Saudijske Arabije. Kolegij islamskog prava sa sjedištem u Džiddi, razmatrajući pitanje presađivanja genitalnih organa, u saradnji sa Islamskom organizacijom za medicinske znanosti u svom zaključku  (br. 57–8/6) naveo je sljedeće: “S obzirom na to da testis i jajnik kontiuirano nastavljaju prenos i lučenje nasljednih osobina (genetski kod) osobe od koje su preneseni, čak i nakon što  budu presađeni novom primaocu organa, njihovo je presađivanje šerijatom zabranjeno.” (Medželetul-medžma, 6/3/1975)

Ukoliko se jajnik ipak presadi te žena sa presađenim jajnikom rodi dijete, da li se majčinstvo pripisuje njoj ili ženi od koje je uzet jajnik?

Savremeni učenjaci razmatrali su srodno pitanje o tzv. Alternativnoj, odnosno “iznajmljenoj” maternici. To, ustvari, podrazumijeva da se jajna ćelija supruge oplodi muževim sjemenom, a zatim se oplođena jajna ćelija smjesti u maternicu druge žene kako bi nosila plod i rodila dijete. Tome obično pribjegavaju muž i žena koji ne mogu imati porod. Nakon poroda, “vlasnici sjemena” preuzimaju dijete i pripisuju ga sebi. Savremeni učenjaci konstatirali su da je “iznajmljivanje maternice” na spomenuti način zabranjeno, ali su ovo pitanje razmotrili sa aspekta ko je stvarna majka djetetu: žena vlasnica jajne ćelije ili žena koja je iznajmila svoju maternicu i rodila dijete? Kojoj se od njih dvije pripisuje porijeklo djeteta, a time i ostala prava majčinstva, kao što je krvno srodstvo, pravo na naslijeđe i sl.? Da li je to ona kojoj pripada jajna ćelija i čije se genetske osobine i sličnost prenose na dijete ili ona koja je u svojoj maternici nosila dijete, hranila ga tokom trudnoće i rodila ga? Učenjaci su o ovom pitanju podijeljeni na dvije skupine:

Prva skupina smatra da je stvarna majka kojoj dijete pripada vlasnica jajne ćelije, dok se vlasnica iznajmljene maternice koja je nosila i rodila dijete tretira poput majke po mlijeku, odnosno ima status majke, ali joj se ne pripisuje porijeklo djeteta.

Druga skupina smatra da je stvarna majka kojoj se dijete pripisuje ona koja ga je nosila i rodila, a vlasnica jajne ćelije ima status majke po mlijeku. Obje skupine navele su brojne argumente koje ovom prilikom nije moguće izložiti, jer to otvara mnogobrojna pitanja koja zahtijevaju posebnu studiju.

Spomenuta mišljenja učenjaka o propisu majčinstva odnose se na stanje kada se oplođena jajna ćelija unese u maternicu strane žene, a ista mišljenja odnose se i na stanje kada se rodi dijete nakon presađivanja jajnika. Uzvišeni Allah najbolje zna!

Odgovorio: Dr. Hakija Kanurić

Preuzeto sa stranice http://www.minber.ba